Edukacja zdrowotna i świadomość zdrowotna w profilaktyce raka szyjki macicy

Wstęp: Edukacja zdrowotna i świadomość zdrowotna mają ogromne znaczenie w profilaktyce raka szyjki macicy. Szczególną rolę przypisuje się profilaktyce. Jej celem jest wykrycie choroby, uzyskanie wiedzy o stanie zdrowia i podjęcie wczesnych działań terapeutycznych. Zwraca się uwagę na zasadność wykonywania badań profilaktycznych, które należą do zachowań zdrowotnych o charakterze profilaktycznym i stanowią element stylu życia wpływający na rzeczywisty stan zdrowia.

Cel: Ustalenie, czy studentki pedagogiki i socjologii prezentują odpowiednie postawy w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy, dzięki którym mogłyby stanowić wzór dla innych kobiet i pełnić w przyszłości funkcję edukatorów zdrowotnych.

Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w okresie od maja do czerwca 2010 r. Objęto nim 284 studentki pedagogiki i socjologii (w obu przypadkach dwustopniowe studia 5-letnie) z dwóch uczelni w Szczecinie. Wszystkie uczestniczki badania brały udział w wykładach z zakresu socjologii zdrowia i profilaktyki prozdrowotnej oraz chorób cywilizacyjnych XXI wieku przeprowadzonych w roku akademickim 2009–2010. Program tych wykładów obejmował między innymi wybrane zagadnienia z zakresu profilaktyki raka szyjki macicy. Respondentki wypełniły anonimowy kwestionariusz samozwrotny obejmujący 16 pytań, który sprawdzał ich opinie i postawy w kwestii profilaktyki raka szyjki macicy.

Wyniki: Postawa badanych studentek w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy nie jest wzorowa. W opinii respondentek dostępność informacji na temat programu profilaktycznego jest ograniczona. Podstawowym nośnikiem informacji o programie są imienne zaproszenia na badania cytologiczne. Bardzo niepokojący jest znaczny odsetek badanych, które odczuwają lęk przed badaniem ginekologicznym. Ponieważ lęk przed samą cytologią nie jest duży, wydaje się, że to właśnie czynniki związane z gabinetem ginekologicznym mogą być jedną z głównych przyczyn niskiej zgłaszalności na bezpłatne badania przesiewowe. Większość badanych chciałaby, aby bezpłatne badania cytologiczne były obowiązkowe i znalazły się na liście okresowych badań pracowniczych. Respondentki wyraźnie nie chcą przejąć na siebie odpowiedzialności za regularne wykonywanie tych badań.

Wnioski: Absolwentki socjologii i pedagogiki, mające wiedzę z zakresu socjologii zdrowia i profilaktyki prozdrowotnej oraz chorób cywilizacyjnych XXI wieku, powinny stanowić wzór dla innych kobiet i odgrywać istotną rolę w edukacji zdrowotnej.

Introduction: The role of health education and health awareness is of great importance in the prevention of cervical cancer. Special emphasis is put on preventive behaviors. These activities are meant to detect the disease, gain knowledge about the state of our health and undertake early treatment, draw attention to the merits of preventive testing, which belongs to a group of health-related preventive behaviors and are part of a lifestyle that affects the actual state of health.

Aim: To determine whether pedagogy and sociology female students represent the appropriate attitude concerning the prevention of cervical cancer, so that they could become role models for other women and act in the future as health educators.

Material and methods: The study was conducted from May to June 2010. The sample consisted of 284 female students of pedagogy and sociology (in both cases, the 5-year two-cycle studies) from two universities in Szczecin. All study participants took part in lectures on the sociology of health, preventative health care and diseases of the twenty-first century civilization, carried out in the academic year 2009-2010. The lectures’ program included, among others, selected topics in the field of cervical cancer prevention. The respondents filled in an anonymous self-reflexive questionnaire consisting of 16 questions, investigating their opinions and attitudes regarding cervical cancer prevention.

Results: The attitude of the students regarding cervical cancer prevention is not exemplary. According to the respondents, the availability of information concerning the prophylactics program is limited. The basis source of information about the program are personal invitations for smear tests. A high percentage of respondents, who fear gynecological examination, is very worrying. Since the fear of the smear test itself is not high, it seems that factors related to a gynecological study can be one of the main reasons of the low consultation rate at free screening. Most respondents would like free smear tests to be obligatory and included in the list of periodic employee health examinations. However, it is clear that respondents do not want to take the responsibility for doing these tests regularly.

Conclusions: Sociology and pedagogy graduates, who have knowledge of the sociology of health, preventive medicine and modern-age diseases of the 21st century, should be role models for other women and play an important role in health education.