Epidemiologia i czynniki ryzyka w jaskrze pierwotnej

Według obowiązującej współcześnie definicji, jaskrą nazywa się grupę schorzeń, charakteryzujących się postępującym niszczeniem nerwu wzrokowego. Destrukcji tej towarzyszą charakterystyczne zmiany w tarczy nerwu wzrokowego; prowadzi ona do powstania ubytków w polu widzenia, ostatecznie kończących się ślepotą. Jaskra jest główną i najczęstszą przyczyną ślepoty w krajach cywilizacyjnie rozwiniętych. Jest to jedna z najcięższych chorób oczu – szacuje się, że ok. 12–15 proc. niewidomych w tych krajach straciło wzrok z powodu jaskry.






Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała jaskrę za chorobę społeczną. Na świecie cierpi na tę chorobę ok. 68 mln ludzi, a ok. 7 mln jest niewidomych z jej powodu. W samych Stanach Zjednoczonych, skąd pochodzą najdokładniejsze dane epidemiologiczne, 80 tys. ludzi jest całkowicie ślepych z powodu jaskry, 250 tys. oślepło na jedno oko, a ok. 1 mln 200 tys. ma ubytki w polu widzenia spowodowane tą chorobą. Ale właśnie w USA na jaskrę leczy się ok. 2 proc. całego społeczeństwa, a 10 proc. jest obserwowane pod kątem tej choroby. Oznacza to praktycznie, że cała rodzina chorego na jaskrę jest zarejestrowana w bazie komputerowej i systematycznie badana.

Częstotliwość występowania jaskry jest różna w różnych regionach świata i różnych populacjach. Z szacunków epidemiologicznych wynika, że w Polsce jest najprawdopodobniej ok. 700 tys. chorych na jaskrę. Skąd wzięła się ta liczba? Otóż Polacy, podobnie jak ludność Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, należą do tzw. rasy kaukaskiej. Z badań epidemiologicznych przeprowadzanych głównie w Stanach Zjednoczonych wynika, że w przypadku rasy kaukaskiej na jaskrę choruje średnio ok. 3,5 proc. ludności. Inaczej wygląda to w przypadku innych ras, np. wśród Eskimosów i mieszkańców Azji jest znacznie mniej przypadków jaskry, zaś wśród mieszkańców Afryki więcej. Jest to związane z budową anatomiczną oka. U Eskimosów najczęściej występuje w oku tzw. wąski kąt przesączania, a przypadków jaskry związanej właśnie z taką budową oka jest znacznie mniej (ok. 20–25 proc.), z kolei wśród rasy czarnej spotyka się najczęściej tzw. szeroki kąt przesączania, a jaskra związana z szerokim kątem występuje znacznie częściej (ok. 75–80 proc.).

Badania epidemiologiczne w kierunku jaskry przeprowadzano jeszcze w latach 50. Rozpoznanie jaskry opierano jednak wówczas tylko na stwierdzeniu podwyższonego...


View full text...