Etorykoksyb – nowe możliwości leczenia bólu. Skuteczność i bezpieczeństwo terapii

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) należą obecnie do najczęściej przepisywanych leków na świecie i są powszechnie stosowane przez pacjentów z dolegliwościami bólowymi w przebiegu różnorodnych schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego. Według zaleceń ekspertów NLPZ są lekami pierwszego wyboru w leczeniu bólu krzyża, w przebiegu zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK), reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), a także jako leki drugiego wyboru w leczeniu bólu w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS) [1–4].
Głównym czynnikiem ograniczającym stosowanie NLPZ jest ryzyko wystąpienia powikłań ze strony przewodu pokarmowego (gastrointestinal – GI), w tym głównie w postaci krwawienia. Próbą rozwiązania tego problemu było opracowanie nowej klasy leków, takich jak selektywne inhibitory cyklooksygenazy 2 (COX-2), które faktycznie w badaniach klinicznych powodowały mniej powikłań GI przy porównywalnej skuteczności z klasycznymi NLPZ. Część selektywnych inhibitorów COX-2, po początkowym entuzjazmie, została wycofana z rynku ze względu na obserwowany w badaniach klinicznych wzrost ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych (cardiovascular – CV), np. rofekoksyb czy waldekoksyb [5]. Obecnie w praktyce klinicznej w Polsce dostępne są dwa leki należące do grupy tzw. koksybów – selektywnych inhibitorów COX-2, celekoksyb oraz etorykoksyb, których ogólny korzystny profil bezpieczeństwa i skuteczności został potwierdzony w badaniach klinicznych.
Pierwsze doniesienia dotyczące etorykoksybu ukazały się pod koniec lat 90. XX w. W badaniach eksperymentalnych lek ten wykazywał działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe w różnych modelach stanu zapalnego, bólu zapalnego i gorączki, a efekt ten był porównywalny z klasycznymi NLPZ [6]. W badaniach in vitro wykazano, że etorykoksyb hamuje COX-2 ok. 106 razy silniej niż COX-1 i w związku z tym nie hamuje syntezy prostaglandyn żołądkowych oraz nie wpływa na aktywność COX-1 w płytkach krwi [7]. W badaniach u ludzi wykazano także, że etorykoksyb przechodzi do płynu mózgowo-rdzeniowego, hamuje syntezę prostaglandyn na poziomie rdzeniowym i tym samym może hamować hiperalgezję ośrodkową, co ma znaczenie zarówno w bólu ostrym, jak i przewlekłym [8, 9].
Spośród innych efektów terapeutycznych etorykoksyb w badaniach eksperymentalnych wykazywał działanie przeciwnowotworowe (poprzez hamowanie cytokin, hamowanie angiogenezy i indukcję apoptozy) w modelu raka...


Pełna treść artykułu...