Farmakoterapia insulinooporności w cukrzycy typu 2

Etiologicznym podłożem cukrzycy typu 2 jest zazwyczaj wielogenowe uszkodzenie, co powoduje patogenetyczne zmiany w wytwarzaniu i funkcji wielu substancji regulujących, ich komórkowych receptorów i układów sygnalizacyjnych pomiędzy receptorami a układami enzymów efektorowych, a także systemów transportujących glukozę i inne substraty [1].






Szczególną rolę mogą odgrywać:

- genetycznie uwarunkowane upośledzenie reagowania komórek β na zwiększenie glikemii za pomocą zmian w biosyntezie i wydzielaniu insuliny [2],

- zmiany w wielkości lub jakości reakcji komórek różnych narządów na fizjologiczne ilości insuliny, a więc upośledzenie wrażliwości tkanek na insulinę [3, 4].

W tab. 1. przedstawiono listę wybranych genów-kandydatów, których strukturalne i czynnościowe zmiany (mutacje) mogą doprowadzić do objawów cukrzycy typu 2 [5, 6, 7, 8].

Hiperglikemia w cukrzycy typu 2 wynika z zaburzeń i czynności w zakresie przemiany materii głównie czterech narządów: trzustki (komórek b), wątroby, mięśni szkieletowych oraz tkanki tłuszczowej. Zmiany te obejmują:

- upośledzenie biosyntezy i wytwarzania insuliny przez komórki β z powstawaniem niedoboru insuliny,

- oporność wątroby na hamujące działanie prawidłowych lub prawie prawidłowych ilości insuliny na wątrobową produkcję glukozy, zwłaszcza na czczo (w nocy – hiperglikemia na czczo),

- zmniejszenie tkankowego wychwytu glukozy i jej metabolizmu (zużytkowania) w mięśniach szkieletowych wskutek oporności miocytów na insulinę, m.in. zależnej od obecności w mięśniach mutanta syntetazy glikogenu o zmniejszonej aktywności [9, 10],

- zwiększenie lipogenezy, ale także lipolizy w adipocytach ze zwiększeniem obrotu metabolicznego i stężenia we krwi wolnych kwasów tłuszczowych (cykl Randla) [11] – predyspozycja do otyłości [12].

Do tych zaburzeń, bezpośrednio związanych z czynnikami etiologicznymi zazwyczaj należy dodać patogenetyczne efekty czynników środowiskowych: bezczynność mięśniową, otyłość zwłaszcza androidalną, zmiany metaboliczne i endokrynne zależne od wieku, wpływ diabetogennych toksyn i leków, a także niektóre narkomanie, działanie przewlekłego stresu, miąższowe choroby wątroby. Podkreśla się duże znaczenie endogennych, wtórnych czynników patogenetycznych, jak zaburzenia obejmowane wspólną nazwą toksycznych...


Pełna treść artykułu...