Farmakoterapia zaburzeń lękowych: które substancje są wskazywane przez polskich psychiatrów jako leki pierwszego wyboru?

Wstęp:
Leki należące do grupy określanej jako leki przeciwdepresyjne są wskazywane przez standardy, wytyczne i rekomendacje jako leki pierwszego wyboru w terapii szeregu zaburzeń psychicznych, w tym depresji i zaburzeń lękowych. W związku z tym pojawia się pytanie, czy są one stosowane z uwzględnieniem specyfiki działania danej substancji w konkretnym zaburzeniu i obowiązującej rejestracji u osób z określoną diagnozą czy też wymiennie jako homogenna grupa leków, która miałaby być skuteczna w całym zakresie diagnoz zaburzeń lękowych.

Materiał i metody:
Przeprowadzono badanie ankietowe wśród uczestników sesji poświęconej psychofarmakoterapii podczas 27. Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej „Bieszczadzkie Dni Psychiatryczne” w 2022 roku. Celem ankiety było uzyskanie danych na temat preferowanych wyborów farmakoterapii w trzech wybranych zaburzeniach lękowych: zaburzeniu lękowym uogólnionym, fobii społecznej, zaburzeniu lękowym z atakami paniki.

Wyniki:
Uzyskane dane wskazują, że lekarze psychiatrzy najczęściej wybierają w pierwszej kolejności leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitor – SSRI). W ponad 80% przypadków jako lek pierwszego wyboru został wskazany escitalopram. Lekarze do 40. roku życia jako substancje pierwszego wyboru częściej przepisywali SSRI i leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (serotonin–norepinephrine reuptake inhibitor – SNRI), natomiast lekarze powyżej tej mediany wiekowej wybierali także inne leki niż SSRI i SNRI. Substancje, które uzyskały powyżej 50% wskazań w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych, ataków paniki i fobii społecznej, to escitalopram (81%), sertralina (62%), pregabalina (55%) i paroksetyna (52%). Spośród tych najczęściej wskazywanych leków trzy należą do grupy SSRI. Leki należące do grupy SNRI były wskazywane na kolejnych miejscach: wenlafaksyna (43%) i duloksetyna (26%). Leki wskazywane przez co najmniej 10% uczestników ankiety to, z wyjątkiem pregabaliny, wyłącznie leki SSRI i SNRI. Spośród leków SSRI jedynie fluwoksamina znalazła się na odległym miejscu, jeśli chodzi o preferencje terapeutyczne lekarzy w farmakoterapii zaburzeń lękowych. Sertralina, która była wskazywana jako drugi najczęściej stosowany lek, nie ma w Polsce rejestracji w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych.

Wnioski:
Substancje należące do grupy SSRI, a następnie SNRI są wskazywane jako leki pierwszego wyboru w terapii zaburzeń lękowych. Dotyczy to także substancji, która nie ma formalnej rejestracji w terapii lęku uogólnionego, czyli sertraliny. Ta szczególna pozycja tych leków może wynikać, poza cechami klinicznymi ich działania, z podejścia do nich jako homogennej grupy (z wyjątkiem fluwoksaminy) o skuteczności w każdym zaburzeniu z danej kategorii, np. we wszystkich zaburzeniach lękowych.



Introduction:
Drugs belonging to the group labeled as antidepressants are indicated by standards, guidelines and recommendations as the first choice pharmacological treatment for numerous mental disorders, including depression and anxiety disorders. Therefore, the question arises whether they are used taking into account the specificity of the action of a particular substance in a specific disorder and the current registration in specific diagnosis, or whether they are used interchangeably, as a uniform group of drugs that would be effective in the entire range of diagnoses of anxiety disorders.

Material and methods:
A survey was conducted among the participants of the session on psychopharmacotherapy of the 27^th International Conference in Poland in 2022. The aim of the survey was to obtain data on the first line choices of pharmacotherapy by polish psychiatrists in three anxiety disorders: generalized anxiety disorder, social phobia, anxiety disorder with panic attacks.

Results:
Psychiatrists choose drugs from the SSRI group (selective serotonin reuptake inhibitor) as a first line treatment of anxiety disorders. Escitalopram was indicated as the drug of first choice in more than 80% of cases. Participants under 40 were more likely to prescribe SSRIs and SNRIs (SNRI serotonin norepinephrin reuptake inhibitor) as their first choice, while participants above this median age also chose drugs other than SSRIs and SNRIs. Substances with over 50% indications in the treatment of generalized anxiety disorder, panic attacks and social phobia are escitalopram (81%), sertraline (62%), pregabalin (55%) and paroxetine (52%). Three of four most frequently indicated drugs belong to the SSRI group. SNRIs were also chosen frequently: venlafaxine (43%) and duloxetine (26%). With the exception of pregabalin, drugs indicated by at least 10% of survey participants are only SSRIs and SNRIs. Among the SSRI drugs, only fluvoxamine was not taken into account. Sertraline, which was indicated as the second most commonly used drug, is not registered in Poland for the treatment of generalized anxiety disorder.

Conclusions:
SSRIs and then SNRIs are indicated as drugs of first choice in the treatment of anxiety disorders. This also applies to a substance that has not been formally registered in the treatment of a generalized drug, i.e. sertraline. This special position of drugs may result, apart from the clinical features of their action, from approach to this group of drugs as homogeneous (with the exception of fluvoxamine) with efficacy in each disorder in a given category, e.g. all anxiety disorders.