Fibromialgia – panie doktorze, wszystko mnie boli! Rozmowa ze specjalistą reumatologiem dr. Hab. Pawłem Hrycajem

Co to właściwie za jednostka chorobowa – fibromialgia?
Jest to przewlekły, niezapalny zespół bólowy, który charakteryzuje się bólem zlokalizowanym we wszystkich segmentach ciała; ból dotyczy zarówno dolnej, jak i górnej części ciała, prawej i lewej strony, lokalizuje się także osiowo. Dlatego nosi on nazwę bólu uogólnionego – widespread pain. Inną cechą charakterystyczną choroby jest występowanie tzw. bolesnych punktów – tender points. Chorzy na fibromialgię są bardzo wrażliwi na dotyk i nawet niewielki ucisk określonych punktów wyzwala ból. Kolejnym elementem obrazu fibromialgii są zaburzenia natury psychiatrycznej – stany lękowe i zespoły depresyjne, a także przewlekłe zmęczenie oraz zaburzenia snu. Często u chorych stwierdza się liczne tzw. Objawy czynnościowe, które można interpretować jako rodzaj zaburzeń somatoformicznych. Wyniki rutynowych badań laboratoryjnych u chorych na fibromialgię są prawidłowe. Zespół fibromialgii jest dość częsty i może dotyczyć nawet do kilku procent populacji. Chorują zwykle ludzie w młodym i średnim wieku, kobiety kilkakrotnie częściej niż mężczyźni.
Czy trudno jest rozpoznać ten zespół?
I tak, i nie. Rozpoznanie fibromialgii nie jest trudne, o ile lekarz zna ten zespół. Diagnoza opiera się na wywiadzie i potwierdzeniu występowania u chorych charakterystycznych tender points. Jest to zatem w pewnym sensie czysto techniczna procedura. Pomocne w ustaleniu rozpoznania mogą być kryteria klasyfikacyjne zaproponowane w 1990 r. przez Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne – ACR. Nowsze kryteria, zaproponowane przez ACR i Europejską Ligę Przeciwreumatyczną EULAR w 2010 r., mają charakter ankietowy, nie uwzględniają „bolesnych punktów” i opierają się na stwierdzeniu „bólu uogólnionego” u chorych, u których nie ma innych uchwytnych przyczyn tego bólu, oraz na ocenie nasilenia „czynnościowych” objawów somatycznych. Nowsze kryteria nie zastąpiły tych starszych; w pewnym sensie obie propozycje się uzupełniają i mogą być wykorzystywane razem lub oddzielnie w rozpoznawaniu zespołu.
Kiedy zdefiniowano tę jednostkę chorobową? Nazwę zespołu zaproponowano w połowie lat 70. ubiegłego wieku, w publikacji Hencha z 1976 r., jednak sam zespół pod innymi nazwami był znany już wcześniej. Pierwszy uznany opis autorstwa Gowersa choroby pochodzi z 1904 r.
Czy stwierdzenie „wszystko mnie boli, panie doktorze” może być wystarczające, aby rozpoznać fibromialgię? Jako praktykujący reumatolog...


Pełna treść artykułu...