Geriatria – sztuka czy rzemiosło?

Geriatria – sztuka czy rzemiosło?

Współczesne rekomendacje w zakresie podejmowania decyzji diagnostycznych i terapeutycznych w znacznym stopniu opierają się na zasadach EBM, czyli evidence based medicine. Algorytmy budowane na podstawie wyników dużych programów badawczych powodują, że w coraz większym stopniu medycyna staje się rzemiosłem (z bardzo precyzyjnie opisanymi procedurami), a w coraz mniejszym zakresie sztuką. Prezentowane prace, dotyczące postępowania z pacjentem w podeszłym wieku wskazują, że w geriatrii znacznie częściej decyzje dotyczące postępowania z chorym musimy podejmować w oparciu o doświadczenie lekarza, wywiady i badanie przedmiotowe oraz oczekiwania chorego niż na podstawie wyników metaanaliz lub badań randomizowanych. Prospektywne obserwacje ludzi w podeszłym wieku prowadzone zgodnie z regułami EBM są bowiem ciągle bardzo nieliczne i najczęściej dotyczą chorych bardzo szczegółowo wyselekcjonowanych. Pacjenci z dużych programów badawczych różnią się w znacznym stopniu od chorych, których codziennie oglądamy w gabinetach lekarskich i na oddziałach szpitalnych. Ci pierwsi są znacznie młodsi i prezentują najczęściej jedną wybraną patologię (np. niewydolność serca, nadciśnienie lub demencję), ci drudzy to prawie zawsze chorzy z licznymi schorzeniami, niesprawni, z ogromnymi problemami w sferze socjalnej, często pensjonariusze domów opieki. Pytanie, czy wyniki badań można automatycznie przenosić na indywidualnego pacjenta, który nie mógłby zostać do nich zakwalifikowany, jest bardzo aktualne. W mojej ocenie wytyczne postępowania opierające się na wynikach dużych programów badawczych nie mogą być stosowane w codziennej praktyce w przypadku znacznej części chorych w podeszłym wieku i dlatego geriatria – w przeciwieństwie do wielu dziedzin medycyny – ciągle pozostaje w większym stopniu sztuką niż rzemiosłem.


prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki

Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Kraków


Pełna treść artykułu...