Gruźlica krtani a ciąża. Rozterki terapeutyczne i moralne lekarzy z przełomu XIX i XX stulecia

Autorzy przedstawiają dylematy terapeutyczne i moralne lekarzy przełomu XIX i XX wieku w odniesieniu do gruźlicy krtani u kobiet ciężarnych. Wielu autorów prezentowało pogląd, że ciąża przyspiesza rozwój gruźlicy i szybko doprowadza do zejścia śmiertelnego. Dylematem lekarza było: utrzymać ciążę narażając matkę na śmierć, czy wykonać sztuczne poronienie, ratując życie matki kosztem życia dziecka. Każde utrzymanie życia dziecka było triumfem ówczesnej medycyny, jeśli się zważy, że metody leczenia gruźlicy były w omawianym okresie dalekie od doskonałości.

Gruźlica była chorobą trapiącą ludzkość od wielu stuleci. Dopiero jednak w wieku XIX stała się przedmiotem wielu studiów, tak diagnostycznych, jak i terapeutycznych. Problem wpływu ciąży na gruźlicę płuc i krtani był rozpatrywany wielopłaszczyznowo przez wielu ówczesnych klinicystów, zarówno z dziedziny laryngologii i ftyzjatrii, jak i akuszerii [1].
Do połowy XIX wieku istniało przekonanie, że ciąża wstrzymuje rozwój gruźlicy. Wierzono, że gruźlica krtani w nader rzadkich razach występuje podczas ciąży. Taki pogląd szerzył przede wszyskim Dumont-Lenoir. W 1850 r. Augustin Grisolle (1811–1869), francuski klinicysta, zwrócił uwagę na fakt, że gruźlica rozwija się u ciężarnych szybko, ale samej ciąży w niczem nie przeszkadza. Inny francuski lekarz, Hermann Lebert (1813–1878) w latach 70. konstatował, że jeszcze gorzej na rozwój tej choroby wpływa połóg [2].
Ludwik Przedborski, ordynator Szpitala Starozakonnych w Łodzi, zastanawiał się: Czy ciąża usposabia tylko w pewnych razach do gruźlicy krtani, czy istniejącą już w początkowych okresach gruźlicę zniewala do szybszego i gwałtowniejszego przejawienia się, czy też sama wreszcie stanowi najważniejszy warunek, sprowadzający złowrogie to powikłanie? Odpowiadając na to pytanie wyraził następujący pogląd: Sądzę, że wszystkie przytoczone momenty wchodzą nieraz w grę i że jeżeli obie pierwsze ewentualności częściej się wydarzają, to i z ostatnią nieraz liczyć się wypada. Ten łódzki lekarz sądził, że zmiany w ustroju kobiecym wywołane ciążą wpływają ujemnie na ogólne odżywianie i zmniejszają odporność ustroju (...) ułatwiając swoistemu lasecznikowi Kocha niszczycielską jego pracę [5].
Znaczenie wczesnego rozpoznania gruźlicy krtani podnosił Alfred Marcin Sokołowski (1849–1924), ordynator oddziału chorób wewnętrznych oraz ambulatorium laryngologicznego...


View full text...