Grypa jest piękna*
Rozmowa z prof. Lidią B. Brydak, szefową Krajowego Ośrodka ds. Grypy, kierownikiem Ośrodka WHO

– Czy kiedykolwiek ciężko chorowała Pani na grypę?

– Oczywiście, w latach 70. miałam nawet ciężkie powikłania pogrypowe. Do tego stopnia, że byłam porażona. Wtedy jednak nie było jeszcze dobrych szczepionek.

Szczepionki chromatograficznej czystości są dostępne w Polsce dopiero od 1990 r. Od tego czasu zawsze się szczepię przeciw grypie i już nie choruję. Natomiast całe swoje naukowe życie poświęciłam grypie. Uważam, że jako przedmiot badań, grypa w swojej strukturze jest piękna i fascynująca.



– Od kiedy naukowo zajmuje się Pani grypą?

– Od stycznia 1969 r. Po zrobieniu doktoratu w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie przyszłam do PZH, gdzie pracuję do dzisiaj. Zapytałam wówczas, czy byłaby możliwość, aby zajmować się wirusami onkogennymi, odpowiedziano, że tak. Zostałam zaangażowana do Pracowni Wirusów Oddechowych. Tak się złożyło, że moim pierwszym zadaniem było zajęcie się podjednostką neuraminidazową. Trzeba było zbadać, jaka jest aktywność neuraminidazy wirusa grypy mierzona w jednostkach enzymatycznych. Jeżeli wyobrazimy sobie zielonego kasztana z kolcami, to schematycznie wirus grypy bardzo go przypomina. W jednych z tych kolców znajduje się właśnie neuraminidaza. Nie było wtedy jeszcze ogólnie handlowo dostępnego substratu. Ponieważ robiłam doktorat z biochemii, zajęłam się wypreparowaniem substratu, czyli tego produktu, w którym wirus byłby w stanie trawić kwas acetyloneuraminowy. Umiałam uzyskać ten substrat zarówno z krwi ludzkiej, jak i ze zwierzęcej. Nie stanowiło to dla mnie żadnego problemu. Później, ponieważ przyszłam do PZH po doktoracie, wiele technik z dziedziny biochemii było mi bliskich i nauczyłam się technik wirusologicznych. Zajęłam się adaptacją wirusa grypy celem otrzymania cold adapted mutantów genetycznych, które mogłyby być dawcami genów dla przyszłej szczepionki. To było przedmiotem mojej rozprawy habilitacyjnej.



– Podobno wyprodukowała Pani polską szczepionkę antygrypową.

– Razem z dr. R. Semkowem i doc. W. Galem opracowywaliśmy nowe technologie otrzymywania szczepionek chromatograficznej czystości, zarówno tzw. split, czyli z rozszczepionym wirionem, subunit, czyli podjednostkowych, oraz inaktywowanej z całym wirionem wraz z ich oceną kliniczną i immunologiczną. Tego typu szczepionki już były na świecie. Tak więc my...


View full text...