Higiena rąk wśród pracowników ochrony zdrowia – wiedza teoretyczna a skuteczność mikrobiologiczna dezynfekcji rąk w praktyce

Wprowadzenie
Higiena rąk jest bardzo często pomijana lub niewłaściwie wykonywana przez pracowników ochrony zdrowia. Znajomość procedur higienicznych i zaleceń może odgrywać znaczącą rolę w skuteczności dezynfekcji rąk wykonywanej przez personel medyczny.

Cel pracy
Ocena potencjalnego związku między teoretyczną znajomością zaleceń dotyczących higieny rąk oraz częstością szkoleń z tego zakresu a skutecznością mikrobiologiczną dezynfekcji rąk.

Materiał i metody
Badanie zostało przeprowadzone wśród 200 pracowników ochrony zdrowia. Do oceny wiedzy teoretycznej personelu użyto autorskiego kwestionariusza. Mikrobiologiczna skuteczność higieny rąk została oceniona poprzez zebranie od uczestników odcisków rąk przed dezynfekcją i po dezynfekcji. Za wskaźnik skuteczności higieny rąk przyjęto zmniejszenie liczby bakterii na rękach po dezynfekcji.

Wyniki
Analiza testów mikrobiologicznych wykazała, że liczba bakterii na rękach personelu medycznego różni się w zależności od posiadanej wiedzy teoretycznej z zakresu higieny rąk. W grupie, która osiągnęła wyższy wynik z testu, liczba bakterii na rękach po dezynfekcji była mniejsza niż w grupie z niższym wynikiem. Uczestnicy mieli problemy ze wskazaniem sytuacji, w których dezynfekcja rąk jest niezbędna. Najczęstszymi spośród błędnych odpowiedzi były: przekonanie, że jednorazowe rękawice mogą zastąpić dezynfekcję rąk (31%), brak wiedzy o konieczności dezynfekcji rąk przed kontaktem z pacjentem (30%). Więcej niż jedno szkolenie teoretyczne w ciągu roku wiązało się z lepszą skutecznością dezynfekcji rąk.

Wnioski
Wiedza teoretyczna dotycząca higieny rąk wpływa na przestrzeganie zaleceń z tego zakresu oraz na większą skuteczność mikrobiologiczną wykonywanych procedur. Fakt, że personel medyczny nie jest świadomy momentów, w których powinien dezynfekować ręce, powoduje, że konieczne jest zaprojektowanie i wdrożenie odpowiednich wielokierunkowych działań zwiększających przestrzeganie higieny rąk.



Introduction
Hand hygiene is very often omitted or improperly performed by healthcare workers. Knowledge of hygienic procedures and guidelines may play a pivotal role in the effectiveness of healthcare workers hand disinfection.

Aim of the research
The assessment of potential correlation between theoretical knowledge of guidelines to hand hygiene and the frequency of theoretical and practical training in hand hygiene on the microbiological effectiveness of hand disinfection.

Material and methods
The study was conducted among 200 healthcare workers. For the assessment of the healthcare workers’ knowledge of hand hygiene a self-designed questionnaire was used. The microbiological effectiveness of hand hygiene was performed by collecting pre- and post-disinfected handprints. We assumed that a decrease in bacteria levels on the hands after disinfection indicates the effectiveness of hand hygiene.

Results
The analysis of microbiological tests demonstrated that the levels of bacteria on healthcare workers’ hands differ according to theoretical knowledge of guidelines for hand hygiene. The group with better results in the knowledge test had a lower number of microorganisms on their hands after hand disinfection. Participants had many problems with identification of situations in which hand disinfection is obligatory. Among wrong answers the most common were: belief that gloves can replace hand disinfection (31%), and lack of knowledge that hand rub must be performed before contact with the patient (30%). More than one theoretical training per year was associated with better hand disinfection efficiency.

Conclusions
Theoretical knowledge of hand hygiene affects compliance with hand hygiene recommendations and results in better microbiological effectiveness of performed procedures. The fact that HCWs are not aware in which moments they should disinfect their hands highlight the need for designing and implementation of adequate multi-modal strategies for improvement of hand hygiene.