Hipofosfatemia jako jeden z elementów zespołu refeeding – powikłanie leczenia żywieniowego u skrajnie zaniedbanej 5-letniej dziewczynki z mózgowym porażeniem dziecięcym

Skrajne niedożywienie u dzieci podobnie jak u dorosłych występuje najczęściej w przebiegu chorób przewlekłych, ale również może zdarzyć się w przypadku zaniedbań. Dziewczynka, lat 5, została przyjęta do szpitala z powodu wyniszczenia. W badaniu przedmiotowym z odchyleń od stanu prawidłowego stwierdzono cechy porażenia mózgowego czterokończynowego, znaczny niedobór masy ciała (8 kg), zanikową tkankę podskórną i mięśniową oraz blade, podsychające śluzówki jamy ustnej. W wyko- nanych badaniach laboratoryjnych wykazano skrajną niedokrwistość w dwóch kolejnych badaniach (Hb – 1,7 g/dl). W trybie pilnym przetoczono koncentrat krwinek czerwonych. Zastosowano dietę bogatokaloryczną, bogatobiałkową oraz częściowe żywienie pozajelitowe z pełnym pokryciem zapotrzebowania witamin i mikroelementów. W 2.–5. dobie w badaniach laboratoryjnych obserwowano zmniejszone stężenia fosforu i wapnia charakterystyczne dla zespołu refeeding, co świadczyło o długim okresie głodzenia. Od 6. doby dziewczynka była żywiona wyłącznie doustnie, zwiększyła się jej masa ciała, stopniowo normalizowały się parametry czerwonokrwinkowe. Autorzy przedstawiają przypadek, aby zwrócić uwagę na możliwość powikłań gospodarki wapniowo-fosforanowej podczas leczenia żywieniowego u małego dziecka.

Extreme malnutrition in children, similarly as among adults, most often occurs during the course of chronic diseases, but it can also occur in cases of neglect. A 5-year-old girl was admitted due to symptoms of cachexia. Physical examination revealed the following abnormalities: features of cerebral tetraplegia, significant body mass deficiency (8 kg, 44.4%), atrophic subcutaneous and muscular tissue, and pale, dry mucosa of the oral cavity. Laboratory tests showed extreme anaemia in two consecutive assays (Hb 1.7 g/dl). Transfusion of erythrocyte concentrate was urgently performed. Considering the observed aversion to food, highly caloric and high-protein diet and partial parenteral nutrition with complete vitamin and microelement requirements were applied. Laboratory tests during 2-5 days showed decreased levels of phosphorus and calcium characteristic for ‘refeeding syndrome’, which indicated a long period of starvation. She was nourished only orally for 6 days. The girl gained weight. Gradually red blood cell parameters became normal. We present this case to point out the possibility of complications concerning phosphorus-calcium balance during nutritional treatment in a small child.