Historia opieki paliatywnej w Wielkopolsce. Część I. Dwa nurty poznańskiej opieki paliatywnej

Opieka paliatywna i hospicyjna, za której początki uważa się zwykle lata 70. i 80. XX w., wypełniła istniejącą ówcześnie lukę w zakresie opieki nad nieuleczalnie chorymi. Nieuleczalnie chory jako osoba wymagająca specyficznego postępowania terapeutycznego i pielęgnacyjnego został dostrzeżony na przełomie wieków XIX i XX. Wtedy powstały różnorakie zakłady, również na terenie Polski i Wielkopolski. Zawdzięczamy je głównie formacjom zakonnym, które prowadziły swą działalność w domach chorych. Cały ten system został zniszczony w latach okupacji niemieckiej, a następnie pierwszych dziesięcioleci rządów PRL.

Poznań był trzecim miastem – po Krakowie i Gdańsku – w którym zaczął się rozwijać ruch hospicyjny. Jednak odmiennie niż w innych ośrodkach prawie od samego początku istniały dwa odrębne, choć przenikające się nawzajem nurty tego ruchu. Poznań jest także niekwestionowanym liderem wśród ośrodków opieki paliatywnej powstającej w strukturach publicznej opieki zdrowotnej. Dzięki staraniom prof. Jacka Łuczaka powstał tutaj nie tylko pierwszy oddział opieki paliatywnej w Polsce, lecz także pierwsza w Europie Środkowowschodniej klinika opieki paliatywnej. Ośrodek ten odgrywał wiodącą i modelową rolę w skali kraju, prowadząc szkolenia, inspirując powstawanie nowych oddziałów i hospicjów oraz ich rozwój.

The beginnings of hospice palliative care are usually placed in the seventies and eighties of last century. The development of palliative care was the answer to the lack of care for incurable patients of that time. The incurables were identified as patients with special needs as regards to treatment and care about the end of the XIX century. Quite a number of houses specialized in care of incurable patients were established at that time. They were run usually by nuns, providing also home care for the ill. This system of care was destroyed during german rules in Poland in the times of second world war and in the fifties during communist times.

Poznań was the third center after Kraków and Gdańsk where hospice movement was established. However it was in Poznań where two separate centers started almost at the same time. From this time on this two dimensional hospice care have existed in Poznań. It was also here where the first palliative care ward in Poland was establishes as well as the first Palliative Medicine Chair in medical university. This center founded by professor Jacek Luczak has gained the status of the leading educational and scientific center. Its educational and social activities were the inspiration for development of many new hospices in Poland.