Immunoterapia w alergii na jad owadów błonkoskrzydłych

Immunoterapia alergenowa (allergen immunotherapy – AIT) u pacjentów z umiarkowanymi i ciężkimi objawami alergii na jad owadów (Hymenoptera venom allergy – HVA) znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia ciężkiej reakcji alergicznej spowodowanej kolejnym użądleniem owada danego gatunku lub owada o homologicznym składzie jadu, a także poprawia jakość życia tych pacjentów. Immunoterapia alergenowa w HVA jest także korzystna z punktu widzenia farmakoekonomiki. Leczenie zaleca się pacjentom z objawami HVA stanowiącymi zagrożenie życia. W pewnych okolicznościach, takich jak wysoki stopień ekspozycji na użądlenia, współistnienie chorób zwiększających ryzyko wystąpienia ciężkiego przebiegu kolejnej reakcji i/lub ograniczony dostęp do pomocy lekarskiej, immunoterapia alergenowa jadem owadów (venom immunotherapy – VIT) może być wskazana u pacjentów z objawami HVA niestanowiącymi zagrożenia życia. Kwalifikacja do VIT odbywa się na podstawie kryteriów klinicznych i badań diagnostycznych potwierdzających obecność sIgE skierowanych przeciwko jadom owadów. Diagnostyka molekularna może być pomocna w diagnostyce HVA oraz umożliwia odróżnienie faktycznego podwójnego uczulenia, tj. uczulenia zarówno na jad pszczoły, jak i jad osy, od tzw. pozornego uczulenia spowodowanego obecnością sIgE skierowanych przeciwko alergenom jadu pszczoły i osy o budowie homologicznej. Immunoterapia alergenowa jadem owadów jest bezwzględnie przeciwwskazana w niekontrolowanej astmie, aktywnej fazie choroby autoimmunologicznej i nowotworowej, u dzieci poniżej 2. roku życia oraz zespole nabytego niedoboru odporności (AIDS). Niedozwolone jest rozpoczynanie VIT w ciąży. Zaleca się oznaczenie podstawowego stężenia tryptazy (baseline serum tryptase – bsT) w surowicy u pacjentów z ciężkimi reakcjami HVA. Sugeruje się oznaczenie bsT ponownie przed planowanym zakończeniem VIT. Zalecane są ocena stanu zdrowia u pacjentów kwalifikowanych do VIT, przeprowadzenie u wszystkich kwalifikowanych do VIT rutynowych badań diagnostycznych, takich jak elektrokardiogram, badanie rentgenograficzne i podstawowe badania laboratoryjne, oraz badań szczegółowych (np. spirometria, ocena funkcji nerek i wątroby) w wybranych grupach pacjentów obciążonych dodatkowymi schorzeniami. Powikłania w przebiegu VIT są częstsze w fazie indukcji niż w fazie podtrzymującej szczepień, a ich częstość jest zbliżona do częstości występowania powikłań podczas immunoterapii alergenami wziewnymi. Leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) i β-adrenolityków nie są obecnie uznawane za czynnik ryzyka wystąpienia powikłań immunoterapii jadem, jednak mogą utrudniać ich leczenie. Stosowanie leków z obu wymienionych grup podczas VIT musi być rozpatrywane indywidualnie na podstawie oceny ryzyka nasilenia objawów choroby podstawowej po ich odstawieniu. Standardowy czas trwania VIT wynosi 3–5 lat. Nie zaleca się rutynowego wykonywania punktowych testów skórnych (SPT) i testów śródskórnych (IDT) oraz oceny miana sIgE w surowicy przed podjęciem decyzji o zakończeniu VIT, ponieważ żadne z badań diagnostycznych (poza testem ekspozycyjnym, w tym testem prowokacji z żywym owadem) nie przesądza o tolerancji klinicznej na jad.

Allergen immunotherapy (AIT) in patients with moderate and severe allergic symptoms to insect venom (Hymenoptera venom allergy – HVA) significantly reduces the risk of severe reactions to subsequent sting and improves the patient’s quality of life. Allergen immunotherapy in HVA is also advantageous for pharmacoeconomic reasons. Allergen immunotherapy is recommended for HVA patients with life threatening reactions to sting. The therapy can be recommended for subjects with non-life threatening reactions in cases such as: high-risk exposure to sting (e.g. beekeepers), concomitance of diseases increasing the risk of severe reactions to subsequent stings, and/or limited access to specialized medical care. Qualification for VIT is based on clinical criteria and diagnostic tests confirming the presence of sIgE to insect venom. Molecular diagnosis can be helphul in HVA diagnosis. Venom immunotherapy is absolutely contraindicated in uncontrolled asthma, active phases of autoimmunological and neoplastic diseases, AIDS, and in children under two years of age. Venom immunotherapy must not be started in pregnancy. In patients with severe HVA reactions, baseline serum tryptase (bsT) test should be performed. It is recommended that bsT test should be performed again before the planned completion of VIT. Patients qualified for VIT should undergo a general medical examination. Complications in the course of VIT are more frequent in the induction than the maintenance phase and their frequency is similar to that of the occurrence of complications in inhalant allergen immunotherapy.