Jak leczono choroby układu oddechowego w początkach XIX wieku?

Schorzenia dróg oddechowych należały do częstych chorób, także w przeszłości. Na podstawie archiwalnych materiałów źródłowych z 1801 r. przedstawiono przypadek leczenia ostrego schorzenia dróg oddechowych, prawdopodobnie zapalenia płuc, u 72-letniego mężczyzny. W skład zespołu leczącego wchodził doktor, cyrulik, ówczesna „pielęgniarka”, aptekarz, którzy praktykowali w 1801 r. w Koniecpolu. W leczeniu zastosowano leki mukolityczne, przeciwkaszlowe, nasercowe, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, poprawiające apetyt. Leczenie to z punktu widzenia współczesnej medycyny było prawidłowe. Zastosowano także leki, które zalecała obowiązująca od starożytności teoria humoralna. Teoria ta zakładała istnienie w ciele człowieka czterech płynów – humorów: krwi, śluzu, żółci, czarnej żółci. Brak równowagi między płynami prowadził do choroby. Leczenie miało na celu przywrócenie zaburzonej równowagi przez stosowanie leków przeczyszczających, moczopędnych, upustów krwi itp. Z punktu widzenia współczesnej medycyny było to leczenie szkodliwe, powodujące niedokrwistość, zaburzenia homeostazy wodnej, elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Leczenie zakończyło się zgonem chorego. Nie można jednak mieć zastrzeżeń do ówczesnego doktora koniecpolskiego Tichiego, gdyż leczył zgodnie z aktualnymi poglądami naukowymi.

Respiratory diseases were quite common in the past. A treatment procedure for an acute respiratory disorder, most probably pneumonia, in a 72-year-old man was presented based on archival source materials dating from 1801. The treatment was provided by a doctor, barber surgeon “nurse” and pharmacist, who were practicing in Koniecpol in 1801. The patient was given mucolytic, antitussive, cardiac, antipyretic and analgesic medications and appetite stimulants. From the medical point of view that prevailed at that time, the treatment was correct. The patient was also given medications recommended under the humoral theory, which was still being followed at that time. According to that theory, the human body was thought to contain four humours: blood, phlegm, yellow bile and black bile. An imbalance of humours resulted in a disease. The treatment was designed to restore the proper humoral balance by techniques such as enemas, diuretics and bloodletting. From the present medical point of view, the treatment was incorrect. It caused anaemia and disturbances in water, electrolyte and acid-base homeostasis. The treatment resulted in the patient’s death. However, one can hardly blame doctor Tichi, as his treatment was fully compliant with the scientific views prevailing at that time.