Jaskra

Słowo jaskra (glaucoma) pochodzi od greckiego glaucos oznaczającego zielony, prawdopodobnie jako wynik błędnych obserwacji zaćmy w starożytnej Grecji.




Jaskra to grupa schorzeń charakteryzujących się kilkoma wspólnymi cechami:
- ciśnieniem śródgałkowym zbyt wysokim dla utrzymania prawidłowej czynności oka,
- zagłębieniem i atrofią nerwu wzrokowego,
- zmianami w polu widzenia.

Podwyższone ciśnienie śródgałkowe wywołuje niedokrwienie tarczy nerwu wzrokowego, prowadzące do uszkodzenia włókien nerwowych siatkówki, co z kolei objawia się zmianami w polu widzenia.

W ostatnich latach pogląd na patogenezę jaskry uległ zmianie. Obecnie wiemy, że podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jednym z najważniejszych, ale nie jedynym czynnikiem odpowiadającym za uszkodzenie nerwu wzrokowego i zmiany w polu widzenia. Przyjmuje się dwie podstawowe hipotezy dotyczące powstawania tych charakterystycznych zmian. Pierwsza z nich (hipoteza Andersona) zakłada, że podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe powoduje mechaniczne uszkodzenie tkanki glejowej oraz włókien nerwowych tarczy nerwu wzrokowego. Inna hipoteza (niedokrwienna) dopatruje się przyczyny tych zmian w niewystarczającym przepływie krwi przez naczynia krwionośne, będącym powodem zaburzeń w odżywianiu nerwu wzrokowego. Takie założenie tłumaczy dwa schorzenia:
- jaskrę normalnego ciśnienia (gdzie zmiany typowe dla jaskry powstają przy normalnym ciśnieniu wewnątrzgałkowym),
- nadciśnienie oczne, gdzie istniejące podwyższone ciśnienie nie powoduje zmian na dnie oka.

Jaskra jest jednym z najpoważniejszych problemów okulistycznych we współczesnym świecie, przyczyną ślepoty około 10 proc. wszystkich przypadków całkowitej utraty wzroku w krajach wysoko rozwiniętych. Wg najnowszych badań statystycznych na jaskrę choruje około 1,5 proc. osób powyżej 40. roku życia. Częstość występowania jaskry zwiększa się z wiekiem, począwszy od piątej dekady życia, w populacji osób powyżej 80. roku życia na jaskrę choruje już co dziesiąta osoba.

Badania genetyczne dotyczące jaskry dowodzą, że istnieje pewien procent przypadków jaskry dziedzicznej, dotyczy to głównie jaskry pierwotnej z otwartym kątem przesączania. Ryzyko wystąpienia jaskry w rodzinie określa się na 10 do 40 proc., choć niektóre dane mówią nawet o 60 proc. dziedziczenia, zwłaszcza ze strony matki.
...


View full text...