Jaskra – co lekarz rodzinny powinien wiedzieć o tej chorobie

Jaskra, najczęściej obok zaćmy występujące schorzenie oczu, opisywane już przed 150 laty – stanowi nadal nie do końca zrozumiały i rozwiązany problem okulistyczny. Poglądy na istotę schorzenia zmieniały się, a wraz z nimi modyfikowano sposoby leczenia. Dziś jaskrą nazywa się grupę schorzeń, charakteryzujących się postępującym zanikiem komórek zwojowych i warstwy włókien nerwowych siatkówki i nerwu wzrokowego. Ta destrukcja nerwu wzrokowego prowadzi w konsekwencji do powstania ubytków w polu widzenia, kończących się ostatecznie ślepotą. Znajomość istoty schorzenia i różnic w typach jaskry pozwoli lekarzowi rodzinnemu dokonać wstępnej selekcji chorych oraz wykryć zagrożonych tą chorobą.








Przyczyny jaskry


Napięcie gałki ocznej utrzymuje ciecz wodnista wytwarzana przez ciało rzęskowe. Ciecz wodnista opuszcza gałkę oczną w miejscu zwanym kątem przesączania, poprzez utkanie beleczkowe, kanał Schlemma do układu żylnego nadtwardówkowego, a dalej do żył oczodołowych. Schemat krążenia i odpływu cieczy wodnistej w oku przedstawiono na ryc. 1.

Jeżeli na drodze odpływu cieczy znajduje się przeszkoda, ciecz wodnista gromadzi się we wnętrzu oka, a ciśnienie śródgałkowe wzrasta. Dawniej uważano, że destrukcja nerwu wzrokowego w jaskrze jest głównie wynikiem podwyższonego ciśnienia w gałce ocznej. Dziś wiadomo już, że zwyżka ciśnienia śródgałkowego jest czynnikiem ważnym, ale nie jedynym. Jaskra z niskim ciśnieniem śródgałkowym stanowi bodajże najgroźniejszą postać tego schorzenia, natomiast tzw. nadciśnienie oczne nie musi wcale być jaskrą. Uważa się bowiem, że przewlekłe niedokrwienie nerwu wzrokowego (wynikające bądź z choroby naczyń, bądź z powodu czynnego ich skurczu), jest istotnym czynnikiem etiologicznym w tej chorobie, nie wyjaśniającym jednak do końca wszystkich aspektów schorzenia.
Interesującą jest hipoteza, że przewlekły, ale umiarkowany wzrost ciśnienia śródgałkowego powoduje destrukcję komórek glejowych i pękanie międzykomórkowych połączeń astrocytarnych. Zanik tkanki podporowej włośniczek, które pod wpływem podwyższonego ciśnienia śródgałkowego zapadają się, sprzyja powstawaniu zatorów i mikrozawałów w tarczy nerwu wzrokowego.
Bezpośrednią przyczyną zmian wstecznych we włóknach nerwowych byłoby utrudnienie lub zahamowanie transportu aksoplazmy, prowadzące w efekcie do apoptozy komórki nerwowej. Proces ten byłby proporcjonalny...


View full text...