Artykuł Stankiewicza i współautorów przedstawia walkę o życie młodej kobiety, u której w przebiegu grypy pandemicznej doszło do wystąpienia skrajnej hipoksemii z koniecznością zastosowania membranowego natleniania pozaustrojowego (ang. extracorporeal membrane oxygenation – ECMO). Nie ulega wątpliwości, że bez zastosowania ECMO pacjentka nie miałaby żadnych szans na przeżycie, a determinacja, wola walki i pełny profesjonalizm zespołu leczącego doprowadziły do spektakularnego sukcesu. Autorzy relacjonują przebieg leczenia w systematyczny, chronologiczny i pozbawiony emocji sposób, jednak niewiele trzeba, aby wyobrazić sobie ogromny dramatyzm opisanych w tym artykule sytuacji i wydarzeń.
W przypadku każdego pierwszego kontaktu z nową (a przy tym bardzo wymagającą i inwazyjną) metodą leczenia sukces jest wyjątkowo potrzebny. Dodaje to skrzydeł całemu zespołowi. Mogę to potwierdzić, opierając się na naszych własnych zabrzańskich doświadczeniach, ponieważ nasze pierwsze zastosowanie ECMO u chorej z grypą pandemiczną również zakończyło się spektakularnym sukcesem [1]. Cały nasz zespół natychmiast przekonał się do tej metody. Wśród personelu zapanował optymizm, pomimo iż w najtrudniejszym okresie sezonu grypowego leczenie z użyciem ECMO prowadziliśmy równocześnie u trojga chorych [2].
Takie pozytywne doświadczenia są bezcenne dla personelu oddziałów intensywnej terapii (OIT), który na co dzień zajmuje się leczeniem krytycznie chorych pacjentów, w tym, niestety, często chorych bez większych szans na przeżycie. Powszechnie wiadomo, że to właśnie lekarze i pielęgniarki OIT najczęściej doświadczają z tego powodu wypalenia zawodowego i potrzebują wsparcia psychologicznego [3, 4].
W komentowanym artykule bardzo interesujący jest opis transportu chorej z Suwałk do Białegostoku. Transport ten przeprowadzono z użyciem ECMO i w trudnych warunkach zimowych. Autorzy opisują, w jak rozważny sposób zabezpieczono zasilanie elektryczne wszystkich urządzeń wobec braku karetki wyposażonej w instalację o napięciu 230 V. Transport odbył się w eskorcie policji (aby skrócić czas przejazdu) oraz straży pożarnej (aby zabezpieczyć zasilanie elektryczne z generatora prądu na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń).
Wszyscy dobrze pamiętamy pierwszy w Polsce transport chorego z podłączoną aparaturą ECMO (był on szeroko komentowany przez media). Pacjenta transportowano wtedy z Kępna do Wrocławia, a po drodze konieczne były przymusowe postoje na stacjach benzynowych z uwagi na problemy z zasilaniem aparatury [5]. Od tego czasu upłynęły już
2 lata, jednak w polskiej medycynie ratunkowej niewiele się zmieniło. W Polsce ciągle jeszcze brakuje (na ogół) karetek, które spełniałyby kryteria „mobilnego oddziału intensywnej terapii” (ang. mobile intensive care unit), podczas gdy dobrze wyposażona karetka znacząco przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa każdego transportu [6]. To oczywiste – nie potrzeba do tego nawet dowodów naukowych.
Nie wymaga to wcale wielkich i spektakularnych inwestycji. Wystarczy, aby każde województwo w kraju dysponowało choć jedną karetką wyposażoną w pełne monitorowanie hemodynamiczne, zasilanie prądem sieciowym i dobrej klasy respirator transportowy. Jest to co najmniej tak samo ważne, jak wyposażenie wszystkich oddziałów referencyjnych w kraju w mobilną aparaturę do prowadzenia ECMO.
Piśmiennictwo
1. Knapik P, Przybylski R, Nadziakiewicz P, Koba R, Maciejewski T, Borowicz M, Włoczka G, Pawlak S, Zembala M. Zastosowanie utlenowania poza-
ustrojowego (ECMO) w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej wywołanej infekcją wirusem grypy pandemicznej. Kardiol Pol 2011; 69:
416-420.
2. Knapik P, Misiołek H. ECMO – centralizować terapię czy nie? Anestezjol Intens Ter 2011; 43: 142-143.
3. Embriaco N, Papazian L, Kentish-Barnes N, Pochard F, Azoulay E. Burnout syndrome among critical care healthcare workers. Curr Opin Crit Care 2007; 13: 482-488.
4. Poncet MC, Toullic P, Papazian L, Kentish-Barnes N, Timsit JF, Pochard F, Chevret S, Schlemmer B, Azoulay E. Burnout syndrome in critical care nursing staff. Am J Respir Crit Care Med 2007; 175: 698-704.
5. TVP info: http://www.tvp.info/informacje/polska/po-dramatycznej-podrozy-karetka/1125484.
6. Wiegersma JS, Droogh JM, Zijlstra JG, Fokkema J, Ligtenberg JJ. Quality of interhospital transport of the critically ill: impact of a Mobile Intensive Care Unit with a specialized retrieval team. Crit Care 2011; 15: R75.
