Kronika naukowa
Nowa kardiochirurgia dziecięca w Gdańsku

Z prawdziwą przyjemnością i poczuciem zaszczytu przedstawiamy nowy Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej, wchodzący w skład Kliniki Chirurgii i Urologii Dzieci i Młodzieży Akademii Medycznej w Gdańsku, zlokalizowanej w Pomorskim Centrum Traumatologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku. Utworzenie wysokospecjalistycznego oddziału kardiochirurgii dziecięcej, z założenia także dysponującego metodą ciągłego pozaustrojowego natleniania (ECMO), było warunkiem niezbędnym do zapewnienia kompleksowej opieki nad noworodkami i dziećmi z wrodzoną wadą serca w regionie północnej Polski, a szczególnie w samym Trójmieście. Dotychczas Gdańsk nie posiadał możliwości specjalistycznego leczenia dzieci z wrodzonymi wadami serca, a zwłaszcza noworodków i niemowląt. Ponieważ dzieci z Pomorza nie miały szansy uzyskania pomocy w Gdańsku, często tuż po urodzeniu transportowane były do innych, znacznie oddalonych ośrodków (Łódź, Warszawa, Poznań, Kraków, Zabrze). W obszarze północnej Polski nie działał żaden z dotychczas istniejących ośmiu dziecięcych ośrodków kardiochirurgicznych, które zlokalizowane są w sposób niezwykle niekorzystny dla Pomorza, poniżej umownej geograficznej linii Warszawa-Łódź-Poznań. Dane statystyczne mówią, że co roku w samym tylko Gdańsku rodzi się ok. 100 dzieci z, często krytycznymi, wrodzonymi wadami serca. W związku z niejednokrotnie wieloetapowym leczeniem wad serca liczba ta jest istotnie mniejsza od rzeczywistej liczby zabiegów kardiochirurgicznych wykonywanych u dzieci z naszego regionu. Utworzenie nowego ośrodka kardiochirurgii dziecięcej w Gdańsku, poza służącą pacjentom działalnością czysto leczniczą, umożliwia szkolenie kadr medycznych, rozwój działalności naukowej i współpracy międzynarodowej, a także pozyskanie dodatkowych środków na rozwój regionu. Po przeprowadzeniu szczegółowych analiz i prognoz demograficznych ustalono, że powstanie ośrodka kardiochirurgii dziecięcej w Gdańsku poprawi dostępność do wysokospecjalistycznego leczenia serca u dzieci z obszaru wykraczającego poza województwo pomorskie – docelowo z całej północy kraju. Po przeanalizowaniu powyższych faktów zrodził się pomysł, a następnie powstał projekt utworzenia Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w Klinice Chirurgii i Urologii Dzieci i Młodzieży Akademii Medycznej w Gdańsku, zlokalizowanej w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku. Inicjatywa ta, zapoczątkowana przez dr. hab. Piotra Czaudernę – kierownika Kliniki Chirurgii Dziecięcej i dr. Mirosława Domosławskiego – dyrektora Szpitala Wojewódzkiego, została pozytywnie zaopiniowana przez Konsultanta Krajowego ds. Kardiochirurgii – prof. Stanisława Wosia (Katowice) i prof. Bohdana Maruszewskiego – kierownika Kliniki Kardiochirurgii Instytutu-Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka i prezesa Klubu Kardiochirurgów Polskich (Warszawa). Starania o utworzenie kardiochirurgii dziecięcej w Gdańsku uzyskały akceptację pomorskich specjalistów wojewódzkich: ds. kardiochirurgii – prof. Jana Rogowskiego i kardiologii dziecięcej – prof. Jana Erecińskiego. Minister zdrowia, prof. Zbigniew Religa, poparł ideę utworzenia kardiochirurgii dla dzieci w Gdańsku wraz ze wstępną deklaracją dofinansowania działalności ośrodka ze środków Ministerstwa Zdrowia począwszy od roku 2008. Plany rozszerzenia zakresu operacji wykonywanych w Klinice Chirurgii Dziecięcej o kardiochirurgię dziecięcą nierozerwalnie związane były z trwającą modernizacją, reorganizacją i rozbudową Szpitala Wojewódzkiego w Gdańsku, którego organem założycielskim jest marszałek województwa pomorskiego, Jan Kozłowski. W połowie roku 2007 rozpoczęto gruntowny remont Kliniki Chirurgii Dziecięcej wraz ze zmianą jej lokalizacji, zapewniający także warunki do funkcjonowania nowo utworzonego Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej. Remont chirurgii dziecięcej stał się możliwy dzięki znaczącemu wsparciu sponsorów, w tym Fundacji POLSAT, oraz inwestycji ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Wyposażenie w wysokospecjalistyczną aparaturę dla oddziału pooperacyjnego zapewniła Fundacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Urząd Miasta Gdańska, dzięki zainteresowaniu problemem dzieci z wadami serca prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza, zakupił nowoczesny aparat do badań echokardiograficznych, umożliwiający diagnostykę przedoperacyjną, wykonywanie badań śródoperacyjnych oraz modyfikację terapii po zabiegu kardiochirurgicznym. Zakup tego urządzenia był warunkiem niezbędnym do rozpoczęcia działalności Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w Gdańsku. Obecnie wyremontowana Klinika Chirurgii Dziecięcej wraz z Oddziałem Kardiochirurgii Dziecięcej zajmuje powierzchnię blisko 1000 m2, posiada 38 łóżek z podziałem na oddział pooperacyjny, niemowlęta i noworodki oraz wydzieloną część dla dzieci starszych. Wszystkie sale, przeznaczone dla co najwyżej 2 pacjentów, posiadają własny węzeł sanitarny, sieć telefoniczną, internetową i telewizję z dostępem do gier elektronicznych. Realizując ideę oddziału szpitalnego przyjaznego pacjentom, zapewniono też warunki dla pobytu rodziców z dziećmi (rozkładane fotele dla rodzica przy łóżku pacjenta) oraz odpowiednie zaplecze socjalne dla odwiedzających. Wszystko to przesądza o spełnieniu wysokich wymagań organizacyjnych, lokalowych i sprzętowych stawianych współczesnym oddziałom chirurgii dziecięcej w Unii Europejskiej, a także umożliwia wielospecjalistyczne, kompleksowe leczenie chirurgiczne noworodków i dzieci, na wzór wiodących ośrodków, takich jak Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Oddział Pooperacyjny Kardiochirurgii Dziecięcej posiada 6 stanowisk intensywnej terapii pooperacyjnej, w tym 2 stanowiska ECMO oraz zaplecze w postaci 12-łóżkowego oddziału dla niemowląt. Stanowiące serce Oddziału Kardiochirurgii stanowiska intensywnej opieki pooperacyjnej obsługiwane są przez zakupione ze środków Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy pełnozakresowe monitory kardiologiczne wraz z centralą oraz respiratory dziecięce wysokiej klasy. Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej na bieżąco korzysta z zaoferowanego przez prof. Bohdana Maruszewskiego wsparcia organizacyjnego w procesie tworzenia kardiochirurgii dziecięcej w Gdańsku – intensywne szkolenia zespołu prowadzone są w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, a w przyszłości także w Klinice Kardiochirurgii w Zabrzu oraz Instytucie Protez Serca w Zabrzu. Z konieczności zespół gdański zasilili też specjaliści z zewnątrz, co ułatwiło szkolenia na miejscu, współpracę merytoryczną, organizacyjną i naukową. Od dnia 1.01.2008 r. Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej posiada akredytację Ministerstwa Zdrowia na wykonywanie procedur wysokospecjalistycznych w zakresie leczenia operacyjnego wrodzonych wad serca u dzieci, w tym także noworodków i niemowląt (Procedury 14 i 15 w katalogu MZ). Dyrektor Szpitala Wojewódzkiego w Gdańsku podpisał kontrakt z Ministerstwem Zdrowia umożliwiający bieżące finansowanie kardiochirurgii dziecięcej w Szpitalu Wojewódzkim, poparty kontraktem z Pomorskim Oddziałem Narodowego Funduszu Zdrowia. Obecnie wykonywane są operacje niewymagające stosowania krążenia pozaustrojowego. Szerszy zakres procedur, w tym operacje korekcji wrodzonych wad serca w krążeniu pozaustrojowym, jak i ECMO, zostanie wdrożony w drugiej połowie roku 2008. W tym czasie spodziewane jest uzupełnienie zasobów sprzętowych Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w najnowocześniejszego typu maszynę do krążenia pozaustrojowego, która stanowi wielki dar od Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Prof. Zbigniew Religa objął honorowym patronatem Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej w Gdańsku, natomiast jego konsultantem merytorycznym ds. klinicznych został prof. Bohdan Maruszewski, kierownik Kliniki Kardiochirurgii w Centrum Zdrowia Dziecka i prezes Klubu Kardiochirurgów Polskich. W trakcie uroczystości otwarcia Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej w Gdańsku przyjął z rąk Jurka Owsiaka, jako czwarty oddział dziecięcy w Polsce i pierwszy oddział kardiochirurgiczny, zaszczytne imię Oddziału Pooperacyjnego Kardiochirurgii Dziecięcej im. Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Stanowi to skromny hołd, jaki należny jest Fundacji za jej wielki wkład w rozwój polskiej medycyny dziecięcej, która w czasie jakże owocnej, 16-letniej już działalności tego wspaniałego ruchu społecznego zmieniła swe oblicze – dla dobra pacjenta, dla Polski. Oficjalne otwarcie Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej miało miejsce dnia 29.03.2008 r. Uroczystość ta odbyła się z udziałem wielu wspaniałych gości. Uświetnili ją między innymi Prezydent Lech Wałęsa, Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Tadeusz Gocłowski, Metropolita Gdański, Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz, Jego Magnificencja Rektor AMG prof. Roman Kaliszan, prezes Klubu Kardiochirurgów Polskich prof. Bohdan Maruszewski oraz Jurek Owsiak. Chcielibyśmy zaprosić do współpracy lekarzy kardiologów, pediatrów, neonatologów i intensywistów nie tylko z naszego regionu. Zrobimy wszystko, by wypełnić zadania, jakie postawiliśmy sobie w chwili podejmowania decyzji o utworzeniu Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej, nie będzie to jednak możliwe bez odpowiedzialnej współpracy ze strony całego środowiska medycznego. W sposób szczególny pragniemy powitać na naszym oddziale rodziców i ich dzieci – naszych małych pacjentów, którym chcemy służyć najlepszą wiedzą i ofiarną pracą całego zespołu nowej kardiochirurgii dziecięcej w Gdańsku. Podajemy adres i telefony kontaktowe na Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej w Gdańsku: – tel. 058 322 08 51, 058 302 30 31 wewn. 193, 197; – dr n. med. Ireneusz Haponiuk – tel. GSM: 505 171 864; – dr n. med. Maciej Chojnicki – tel. GSM: 601 610 618.