Kronika naukowa
Organizacja warsztatów badania eksplantowanych protez serca w ramach europejskiego projektu COST 537. Zabrze, 15–17 maja 2008

Co roku w celu poprawy sprawności układu krążenia wszczepia się (implantuje) setki tysięcy protez zastawek serca, protez naczyń krwionośnych, tysiące stymulatorów serca i pomp krwi, przywracając zdrowie prawie milionowi pacjentów. Pojawiające się uszkodzenia i wady materiałowe (biodegradacja) są głównym powodem reoperacji, wymiany protez na nowe i inspiracją do poszukiwań lepszych materiałów, lepszych rozwiązań technologicznych protez. Brak działającego sprawnie systemu badań protez eksplantowanych jest odczuwany zarówno przez lekarzy, którzy chcą znać przyczyny określonego stanu pacjenta i prognozę rozwoju wad protezy dla optymalizacji planowania leczenia, jak i środowisko producentów oraz konstruktorów, którzy doskonalą technologie i rozwiązania techniczne, przyczyniając się do uzyskania lepszych wyników leczenia. Obecnie realizowany jest projekt europejski COST 537, którego celem jest opracowanie obowiązujących procedur badań, powstanie sieci laboratoriów oraz bazy danych obejmującej wyniki badań w kilku grupach protez stosowanych powszechnie u pacjentów. Każdy z krajów wchodzących do sieci musi sam znaleźć środki na badania i rozwinąć zwarty system działający skutecznie na obszarze kraju wg ustalonych, identycznych w Europie procedur. Realizacja tego zadania zostanie wykonana w ramach projektu. W ramach realizowanego projektu dla eksplantowanych protez układu sercowo-naczyniowego zostanie zorganizowana sieć laboratoriów badawczych powiązana z ośrodkami medycznymi. Według ustalonych procedur zostaną wykonane kompleksowe badania w szczególności pozyskanych protez biologicznych i mechanicznych zastawek serca. W organizowanym multidyscyplinarnym zespole w sposób kompetentny będzie można dokonać ekspertyz protez. Eksplantowana proteza zostanie oceniona i opisana w zależności od technologii wykonania i zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych w kontekście medycznym i technicznym. Materiały zostaną ocenione pod względem odporności korozyjnej, odporności na zużycie przez tarcie, wytrzymałości zmęczeniowej, twardości powierzchniowej. Dla elementów tkankowych protez wykonane zostaną szczegółowe badania oceniające przyczynę i stan biodegradacji. W dniach 15–17 maja br. odbyły się warsztaty szkoleniowe w zakresie pozyskiwania i badania eksplantowanych protez serca. Zorganizowane w maju w Fundacji warsztaty kończą działanie projektu europejskiego COST 537 w części poświęconej protezom i materiałom implantowanym w układ sercowo-naczyniowy. Zadaniem uczestników COST 537 jest przygotowanie wszystkich aspektów merytorycznych dla organizacji europejskiej sieci laboratoriów badających materiały pozyskiwane w czasie operacji wymiany po różnym okresie stosowania. Historia naszego udziału w projekcie COST 537 rozpoczęła się od mianowania mnie jednym z liderów grupy roboczej WG2 i wiodąca rola, którą obecnie odgrywamy, jest związana z największą aktywnością polskiej grupy w tym projekcie. Organizowane w Instytucie Protez Serca FRK przy współudziale Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych PAN oraz Śląskiego Centrum Chorób Serca – partnerów Sieci Centrów Doskonałości BioMedTech Silesia są wg naszej wiedzy pierwszymi tego rodzaju warsztatami, które łączą zarówno cechy konferencji i wymiany doświadczeń zespołów europejskich, jak i praktyczne ćwiczenia dotyczące pełnego zakresu działań od pobrania materiału do wszystkich możliwych w multidyscyplinarnym zespole zabrzańskim badań materiałowych i funkcjonalnych protez.