Kronika nr 28

Myśleć, to co prawdziwe
Czuć co piękne,
Kochać co dobre,
W tym jest cel rozumnego życia.
Platon

W 2023 roku odbyło się w Polsce ponad 20 konferencji okulistycznych, w tym Zjazd Okulistów Polskich i 3 spotkania on-line. W niniejszej Kronice napiszę o spotkaniach, z których przesłano mi sprawozdania lub w których uczestniczyłam.
21–22 kwietnia 2023 roku w Szczecinie w hotelu Radisson Blue odbyła się III Międzynarodowa Konferencja pt. Nowe Trendy w Okulistyce Praktycznej. Konferencja została zorganizowana przez I Katedrę i Klinikę Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Przewodniczącą Komitetu Naukowego i Organizacyjnego była prof. Anna Machalińska. Konferencja była współfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki (umowa DNK/SP/547902/2022).
W spotkaniu uczestniczyło ponad 300 lekarzy z Polski i innych krajów europejskich. Program naukowy obejmował 8 kursów, 4 rodzaje warsztatów praktycznych oraz 6 sesji plenarnych. Dzięki udziałowi uznanych wykładowców z Polski, Niemiec, Hiszpanii, Włoch i Finlandii kolejny już raz konferencja stworzyła okazję do wymiany poglądów i doświadczeń niekwestionowanych autorytetów w dziedzinie okulistyki.
W pierwszym dniu konferencji odbyły się kursy doszkalające, które dotyczyły szerokiej gamy zagadnień praktycznych, w tym: zasad wykorzystania laseroterapii w okulistyce (dr n. med. Katarzyna Mozolewska-Piotrowska), diagnostyki elektrofizjologicznej (dr n. med. Marta Wiącek), zastosowania mikroskopu konfokalnego oraz OCT przedniego odcinka typu Swept-Source w diagnostyce i monitorowaniu schorzeń rogówki (dr n. med. Agnieszka Kuligowska), diagnostyki i postępowania w jaskrze o nietypowym obrazie klinicznym w przebiegu dodatkowych schorzeń okulistycznych i systemowych (lek. Elżbieta Krytkowska), praktycznych zasad rozpoznawania i różnicowania zmian rozrostowych tylnego odcinka gałki ocznej z użyciem diagnostyki multimodalnej (dr hab. Iwona Rospond- -Kubiak), wykorzystania angio-OCT w codziennej praktyce okulistycznej (dr hab. Maciej Gawęcki), oszczędzających procedur operacyjnych w rekonstrukcjach powiek (lek. Dominika Białas) oraz algorytmów postępowania i wyboru leczenia w patologiach dotyczących pogranicza rogówki i spojówki (dr hab. Dariusz Dobrowolski). Warsztaty odbywały się w obu dniach konferencji i obejmowały doskonalenie praktycznych umiejętności w zakresie: iniekcji doszklistkowych lekami anty-VEGF (dr Dorota Kaczmarek), wykonywania badań USG w okulistyce (lek. Paweł Lewandowski), zaopatrywania urazów oka (dr Janusz Michalewski) oraz techniki podawania leku Ozurdex (dr Ewa Spoz). Partnerami warsztatów były firmy: Bayer, Abj Vision, Ofta oraz Abbvie.
Konferencję rozpoczęła prof. Anna Machalińska, która powitała przybyłych uczestników i zaprosiła prof. Jerzego Mackiewicza do wygłoszenia wykładu inauguracyjnego, który poświęcony był rozwojowi technik witrektomii na przestrzeni ostatnich 50 lat.
I sesja plenarna poświęcona była chorobom rogówki i rozpoczęło ją wystąpienie prof. Beaty Szostakowskiej z Zakładu Parazytologii Tropikalnej Wydziału Nauk o Zdrowiu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego na temat czynników ryzyka, objawów zakażenia oraz diagnostyki laboratoryjnej akantamebowego zapalenia rogówki. Następnie prof. Thomas Fuchsluger z Rostoku omówił zasady kwalifikacji i technikę rekonstrukcji przedniego odcinka gałki ocznej przy użyciu sztucznej rogówki, a prof. Arne Viestenz z Halle przedstawił zasady wyboru najkorzystniejszej opcji regeneracji powierzchni oka z zastosowaniem przeszczepów rąbka rogówki z uwzględnieniem optymalizacji kosztów terapii. W kolejnych wystąpieniach dr hab. Dariusz Dobrowolski szeroko przedstawił zagadnienia diagnostyki i terapii w przypadkach pemfigoidu, a prof. Bartłomiej Kałużny przybliżył problemy związane z praktycznym pomiarem mocy optycznej rogówki. Wykład prof. Anny Marii Roszkowskiej z Messyny we Włoszech na temat sieciowania rogówki wspomaganego teranostyką zakończył sesję, po której rozpoczęła się ożywiona dyskusja.
Po przerwie na lunch rozpoczęła się II sesja naukowa poświęcona jaskrze. W pierwszym wystąpieniu prof. Marek Rękas przedstawił wady i zalety 3 wariantów kanaloplastyki ze szczególnym uwzględnieniem ich skuteczności i bezpieczeństwa w długoterminowej obserwacji, a następnie prof. Katarzyna Michalska-Małecka z Gdańska przedstawiła wyniki 3-miesięcznej obserwacji skuteczności i bezpieczeństwa stosowania implantów Preserflo MicroShunt w jaskrze otwartego kąta. W kolejnych 2 wystąpieniach prof. Ewa Mrukwa-Kominek zaprezentowała wskazania i przeciwwskazania oraz praktyczne problemy w kwalifikacji pacjentów z jaskrą otwartego kąta do zabiegów miniinwazyjnej chirurgii jaskry i trabekulektomii, a następnie omówiła trudności w kwalifikacji pacjentów do innowacyjnych soczewek wewnątrzgałkowych z wydłużoną ogniskową.
III i ostatnia w tym dniu sesja poświęcona była chorobom siatkówki, a pierwszym wykładem było podsumowanie wyników programu lekowego dotyczącego leczenia chorób siatkówki przedstawione szczegółowo przez konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki prof. Marka Rękasa. Kolejny prelegent, prof. Kai Kaarniranta z Finlandii, przedstawił unikalny projekt wielokierunkowego badania nad AMD przeprowadzony na populacji Kuopio, którego wyniki umożliwiają wyodrębnienie czynników wpływających na skuteczność leczenia tej choroby, a następnie prof. Andreas Stahl z Greifswaldu zapoznał uczestników konferencji z bardzo ciekawymi wynikami leczenia retinopatii wcześniaczej za pomocą terapii anty-VEGF i związanymi z tą terapią możliwymi powikłaniami, ze szczególnym zwróceniem uwagi na staranną kontrolę długoterminową. Profesor Anna Święch szeroko omówiła aktualne zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki ze szczególnym uwzględnieniem charakteru obrzęku i dotychczasowej odpowiedzi pacjenta na zastosowane leczenie. Ostatnie 2 wystąpienia w tej sesji to obserwacje własne dotyczące długoterminowych efektów morfologicznych w obszarze plamkowym u pacjentów po niepowikłanej operacji zaćmy przedstawione przez dr. hab. Macieja Gawęckiego oraz problemy terapeutyczne pojawiające się u pacjentów, u których odwarstwieniu siatkówki towarzyszy odłączenie naczyniówki omówione szeroko przez dr. Sławomira Cisieckiego.
Pierwszy dzień konferencji zakończyła kolacja koleżeńska z muzyką na żywo w Sali Vivaldi’s hotelu Radisson Blue.
IV sesja plenarna otwierająca 2. dzień konferencji obejmowała tematy z zakresu okuloplastyki. Pierwszym wykładowcą była dr Izabela Nowak-Gospodarowicz, która omówiła aktualne wskazania do przezspojówkowej korekcji opadnięcia powieki górnej, następnie dr Rafał Nowak przedstawił wykład na temat metody endoskopowego przeznosowego zespolenia workowo- -nosowego w ziarniniakowatości Wegenera. Kolejny prelegent, prof. Marco Sales Sanz z Madrytu, szczegółowo omówił zasady badania i kwalifikacji pacjenta do plastyki powiek dolnych. Sesję zamknęło wystąpienie dr. Ramona Medela z Barcelony na temat możliwej rozległości zabiegów okuloplastycznych.
V sesja konferencji została poświęcona ponownie chorobom siatkówki. Rozpoczął ją wykład prof. Macieja Krawczyńskiego dotyczący choroby Stargardta, po którym dr Mariola Dorecka przedstawiła rzadki przypadek pacjenta z ostrą jednostronną idiopatyczną makulopatią i chorobą dłoni, stóp i ust. Następnie prof. Katarzyna Nowomiejska omówiła możliwości wynikające z zastosowania rezonansu magnetycznego o mocy 7 tesli w ocenie drogi wzrokowej u pacjentów ze zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki i zespołem Ushera. Kolejnymi wykładami w tej sesji było wystąpienie prof. Zofii Anny Nawrockiej dotyczące szerokiego spektrum idiopatycznych i wtórnych błon nasiatkówkowych oraz wystąpienie prof. Jerzego Nawrockiego, który omówił zagadnienia związane z leczeniem schorzeń plamki w krótkowzroczności metodą witrektomii. Następny wykład, przedstawiony przez dr. hab. Macieja Gawęckiego, obejmował zagadnienia związane z badaniami i wprowadzeniem do praktyki klinicznej nowego leku Vabysmo, a zwłaszcza jego działanie w leczeniu AMD i cukrzycowego obrzęku plamki. Sesję zakończył dr Wojciech Adamski, który szeroko omówił diagnostykę różnicową oraz postępowanie w przypadkach znamienia naczyniówki z płynem podsiatkówkowym.
Po długiej dyskusji i przerwie kawowej rozpoczęła się ostatnia VI sesja plenarna. Otworzył ją wykład prof. Michaela
B. Hoffmanna z Magdeburga na temat zastosowania nowych metod w badaniu pola widzenia i ich wpływu na podejmowanie decyzji diagnostyczno-terapeutycznych. Następnie prof. Piotr Jurowski przybliżył zebranym trudne zagadnienie doboru metod chirurgii zaćmy u pacjentów kwalifikowanych do keratoplastyki, a prof. Andrzej Grzybowski przedstawił wskazania i przeciwwskazania do stosowania hydrofilnych soczewek wewnątrzgałkowych. Kolejne wystąpienie dotyczyło kontrowersji dotyczących decyzji co do wykonania biopsji w podejrzeniu amelanotycznych guzów tęczówki, temat ten podjęła dr hab. Iwona Rospond-Kubiak, a dr Joanna Przeździecka-Dołyk podzieliła się informacjami na temat wyników kontroli postępu krótkowzroczności przy zastosowaniu łączonej terapii optyczno-farmakologicznej. Ostatnim w tej sesji wystąpieniem był wykład Justyny Jastrzembskiej z Polskiego Związku Niewidomych na temat wprowadzania nowoczesnych technologii do rehabilitacji osób z niepełnosprawnością wzrokową.
Po zakończeniu obrad prof. Anna Machalińska podziękowała prelegentom i uczestnikom za aktywny udział w sesjach i zaangażowanie w dyskusjach i zaprosiła wszystkich uczestników na kolejną edycję Nowych Trendów w Okulistyce.
Profesor Annie Machalińskiej i jej współpracownikom serdecznie dziękujemy za zorganizowanie interesującej i kształcącej konferencji.

12–13 maja 2023 roku w Katowicach odbyła sięV Międzynarodowa Konferencja – Innowacje w Okulistyce. Przewodniczącą Komitetu Naukowego i Organizacyjnego była prof. dr hab. n. med. Ewa Mrukwa-Kominek. Miejsce konferencji to hotel Vienna House Easy by Wyndham. Wydarzenie było okazją do wymiany doświadczeń, zaprezentowania aktywności naukowej i przedyskutowania wyznaczonych kierunków diagnostyczno-terapeutycznych z tematyki najnowszych, innowacyjnych osiągnięć współczesnej, światowej okulistyki, a także tematów interdyscyplinarnych poruszanych m.in. podczas debaty diabetologicznej i sesji okulistyczno-mikrobiologicznej.
W konferencji wzięło udział ponad 350 uczestników, 80 wykładowców, tym prowadzących warsztaty i kursy. Gości- liśmy wielu znamienitych ekspertów z Polski, jak również z innych krajów – Austrii, Chorwacji, Hiszpanii, Niemiec, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch. Odbyło się wiele sesji i kursów, z udziałem gości zagranicznych, w tym sesja polsko-niemiecka, prowadzona wspólnie z naukowcami z Kliniki Okulistyki Uniwersytetu J. W. Goethego we Frankfurcie nad Menem. Uczestnicy konferencji mieli możliwość udziału w warsztatach z podstaw biometrii i kalkulacji implantów, postępowania w przypadku astygmatyzmu, soczewek multifokalnych, podstaw chirurgii witreoretinalnej, implantacji przetoki filtrującej Preserflo Micro Shunt, a także małoinwazyjnej techniki leczenia jaskry technologią Mikropulse. Profesor Ewa Mrukwa- -Kominek otrzymała wyróżnienie – statuetkę oraz podziękowania za skuteczne wprowadzenie terapii mikropulsowej w Polsce dla pacjentów z jaskrą. Oprócz warsztatów odbyły się kursy, m.in. kurs dotyczący prawidłowego rozpoznania i wyboru właściwej metody operacyjnej w przypadku opadnięcia powieki górnej, kurs z zakresu badania angiografii fluoresceinowej, a także na temat soczewek wewnątrzgałkowych wszczepianych w czasie operacji zaćmy.
Konferencja została objęta patronatem honorowym Jego Magnificjencji Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Marszałka Województwa Śląskiego, Wojewody Śląskiego, Prezydenta Miasta Katowic, dyrektora Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, prezesa Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach, arcybiskupa Archidiecezji Katowickiej i prezesa Porcelany Bogucice.
W konferencji wzięło udział 35 firm wystawienniczych, które zaprezentowały niezwykle ciekawe portfolio swoich produktów i sprzętów.
Moje gratulacje dla prof. Ewy Mrukwy-Kominek.

26–27 maja 2023 r. w sercu Warszawy w Centrum Konferencyjnym Hotelu Sheraton Grand Warsaw odbyła się już IV edycja Międzynarodowej Konferencji Szkoleniowej GlauCat. Organizatorem tego wydarzenia naukowego było centrum Mikrochirurgii Oka Laser we współpracy z Katedrą i Kliniką Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego był prof. Jerzy Szaflik, a Przewodniczącym Komitetu Naukowego – prof. Jacek P. Szaflik.
Podczas konferencji GlauCat organizatorzy wraz z zaproszonymi prelegentami skupili się na jednych z najczęstszych chorób okulistycznych – jaskrze oraz zaćmie. Przygotowali dla słuchaczy specjalny panel ekspertów składający się z dwóch części, pierwszej – Forum – Dialogi Jaskrowe, podczas której wybitni specjaliści dyskutowali, komentowali i odpowiadali na zadane pytania i drugiej części – Forum – Okulistyka Dziecięca.
Wzrok został skierowany nie tylko na oczy i dlatego tradycyjnie przygotowano specjalną sesję interdyscyplinarną, podczas której prof. Jacek Szaflik dyskutował z wybitnymi specjalistami z różnych dziedzin – dr. Marcinem Ambroziakiem – dermatologiem, dr. Lubomirem Lembasem – chirurgiem plastycznym, dr. Danielem Śliżem – specjalistą chorób wewnętrznych i zdrowia publicznego, dr Martą Żurek – psychiatrą i dr Magdaleną Korwin – okulistką wykonującą zabiegi z zakresu medycyny estetycznej.
Siedem sesji tematycznych zostało uzupełnionych o warsztaty praktyczne oraz 2 kursy teoretyczne, które cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem słuchaczy.
Poza programem naukowym organizatorzy przygotowali wystawę firm farmaceutycznych i sprzętowych. Zgromadzono ponad 20 wystawców oraz partnerów, na czele z firmami Ofta, Alcon i Adamed.
Profesorowi Jerzemu Szaflikowi i prof. Jackowi P. Szaflikowi dziękujemy za zorganizowanie kolejnej bardzo interesującej konferencji.

15–17 czerwca 2023 roku odbył się 54 Zjazd Okulistów Polskich, który tym razem gościł w stolicy Wielkopolski – Poznaniu.
Miejscem obrad było centrum konferencyjne hotelu Novotel położone w centralnym punkcie miasta tuż obok Starego Browaru i w niewielkiej odległości od Starego Rynku. Organizatorem zjazdu był Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, przewodniczącą Komitetu Naukowego i Organizacyjnego była prof. Bożena Romanowska-Dixon, a wiceprzewodniczącym – prof. Marcin Stopa.
Głównymi tematami omawianymi podczas zjazdu były: schorzenia siatkówki, okulistyka dziecięca, strabologia, neurookulistyka, elektrofizjologia kliniczna, chirurgia refrakcyjna, chirurgia zaćmy. Podobnie jak na poprzednich zjazdach odbyły się także sesje specjalne – sesja poświęcona badaniom podstawowym i klinicznym w okulistyce tzw. PICO, Sesja Młodych Okulistów, sesja Klubu 40, sesja Varia. Odbyła się też sesja członków Ukraińskiego Towarzystwa Okulistycznego, na której spośród 6 przedstawianych referatów 3 poświęcone były chirurgicznemu leczeniu urazów oka doznanych podczas obecnej wojny w Ukrainie.
W czasie 19 sesji tematycznych i 3 sesji sponsorowanych przez firmy wygłoszono 169 referatów.
W formie plakatów zaprezentowano 24 prace. Wszystkie były na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, poruszały aktualne problemy okulistyki i zapoznawały z nowymi technikami operacyjnymi i metodami leczenia zachowawczego. Dużym zainteresowaniem cieszyły się kursy edukacyjne, a było ich 19, na których można było wzbogacić swoją wiedzę okulistyczną. Bogata oferta kursowa spełniła oczekiwania w zakresie zagłębienia tematów, które są najbardziej interesujące.
Profesor Bożena Romanowska-Dixon i prof. Marcin Stopa złożyli podziękowania i wręczyli dyplomy firmom za okazaną pomoc przy organizacji 54. Zjazdu Okulistów Polskich, życząc sukcesów i dalszego rozwoju. Złotym sponsorem była firma Optopol Technology, srebrnym sponsorem firmy Alcon i Thea, a brązowym firmy Bausch and Lomb i Lumibird. Podziękowano też firmom za zaangażowanie i współpracę z Polskim Towarzystwem Okulistycznym przy organizacji Światowego Tygodnia Jaskry pt. Polscy okuliści kontra jaskra, który odbył się w dniach 12–18 marca 2023 roku. Podziękowania złożono partnerom: złoty sponsor – firma Viatris, srebrni sponsorzy – firmy Santen i Thea, brązowi sponsorzy – firma Adamed, Bausch and Lomb, Ofta/Verco i Consultronix.
Profesor Bożena Romanowska-Dixon i prof. Marcin Stopa wręczyli dyplomy przyznane przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Okulistycznego za najlepszą pracę doktorską.
Najlepsze doktoraty:

• miejsce 1. – Ewelina Lachowicz, Szczecin, praca pt. Znaczenie testów elektrofizjologicznych we wczesnej diagnostyce dysfunkcji drogi wzrokowej u chorych na gruczolaka przysadki mózgowej;
• miejsce 2. – Katarzyna Jadczyk-Sorek, Katowice, praca pt. Ocena stężenia wybranych metaloproteinaz w nabłonku rogówki u pacjentów z nawrotowymi erozjami rogówki poddawanych fotokeratektomii terapeutycznej;
• miejsce 3. – Klaudia Rakusiewicz, Warszawa, praca pt. Analiza zmian naczyniowych siatkówki u dzieci z niewydolnością serca w przebiegu kardiomiopatii rozstrzeniowej przy zastosowaniu angiografii opartej na optycznej koherentnej tomografii siatkówki (OCTA);
• miejsce 4. – Martyna Chrzanowska, Szczecin, praca pt. Rola czynników B i H układu dopełniacza w rozwoju retinopatii wcześniaczej;
• miejsce 5. – Justyna Simiera, Łódź, praca pt. Opracowanie obiektywnej metody pomiaru cyklorotacji gałki ocznej i ocena jej przydatności w diagnostyce zeza porażennego. Wręczano również dyplomy autorom najlepszych prac przedstawionych w formie plakatów:
• miejsce 1. – Joanna Wojciechowska, Karolina Gołębka- -Rodzka, Piotr Rakowicz, Iwona Rospond-Kubiak, Marcin Stopa, praca pt. Leczenie wewnątrzgałkowych zmian naczyniowych z zastosowaniem witrektomii    przez pars plana – prezentacja przypadków;
• miejsce 2. – Agnieszka Kuligowska, Beata Stroynowska, Monika Kuśmierz-Wojtasik, Anna Machalińska, praca pt. Ocena wiarygodności kwestionariusza OSDI w diagnostyce zespołu suchego oka u pacjentów z cukrzycą w oparciu o wysokospecjalistyczne metody leczenia;
• miejsce 3. – Maciej Rybak, Iwona Rospond- Kubiak, Michał Dopierała, Paweł Kurzawa, Wojciech Hautz, praca pt. Medulloepithelioma u 13-letniej dziewczynki – prezentacja przypadku.

Podczas uroczystej kolacji w sobotę wieczorem, która odbyła się w Starym Browarze, można było posłuchać koncertu zespołu Audiofeels, który wykonuje muzykę w stylu vocal play. Muzycy zaprezentowali nowatorskie podejście do śpiewania, które polega na imitacji instrumentów, poprzez maksymalne wykorzystanie możliwości ludzkiego głosu.
Mogę zapewnić organizatorów zjazdu, prof. Bożenę Romanowską-Dixon i prof. Marcina Stopę, że szeroki wachlarz tematów prezentowanych podczas zjazdu wzbogacił naszą wiedzę w codziennej praktyce okulistycznej i dał możliwość wymiany doświadczeń z przedstawicielami wielu ośrodków klinicznych w Polsce oraz przyczynił się do nawiązania współpracy.

W dalszej części Kroniki przedstawię krótkie streszczenie nagrodzonych prac doktorskich. Laureatką miejsca 1. została dr Ewelina Lachowicz, która pracuje w II Katedrze i Klinice Okulistyki Samodzielnego Publicznego Szpitala Kliniczny Nr 2 Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Jest kierownikiem Pracowni Laserowej, Angiograficznej i Fotograficznej Oka. Tematem pracy doktorskiej było: Znaczenie testów elektrofizjologicznych we wczesnej diagnostyce dysfunkcji drogi wzrokowej u chorych na gruczolaka przysadki mózgowej. Promotorem pracy był prof. Wojciech Lubiński. Celem pracy była ocena przydatności badań elektrofizjologicznych we wczesnej diagnostyce dysfunkcji komórek zwojowych siatkówki i/lub nerwów wzrokowych u pacjentów z gruczolakiem przysadki mózgowej. Do badania włączono 33 pacjentów (66 oczu) z mikrogruczolakiem bez potwierdzonego ucisku skrzyżowania wzrokowego w badaniu rezonansu magnetycznego (MRI) i uszkodzenia drogi wzrokowej w rutynowym badaniu okulistycznym, standardowej perymetrii statycznej (24-2 białe na białym) i optycznej koherentnej tomografii (OCT). U pacjentów wykonano elektroretinogram stymulowany wzorcem (pattern electroretinography – PERG), wzrokowe potencjały wywołane stymulowane wzorcem (standard pattern visual evoked potentials – PVEPs) i wielokanałowe wzrokowe potencjały wywołane (multichannel visual evoked potentials – mVEPs) (zgodnie ze standardami ISCEV). Uzyskane zmiany w badaniach elektrofizjologicznych porównano z wynikami otrzymanymi w grupie porównawczej, wyniki poddano analizie statystycznej, przyjmując poziom istotności p < 0,05.
Wnioski: u chorych na mikrogruczolaka i makrogruczolaka bez potwierdzonej kompresji skrzyżowania wzrokowego, dysfunkcja drogi wzrokowej wykryta za pomocą badań elektrofizjologicznych może być jedyną zmianą stwierdzaną w tej grupie pacjentów.
Największą wartość w diagnostyce pacjentów z mikrogruczolakiem przysadki mózgowej miała analiza AP100 mVEPs (1°4’) z włókien skrzyżowanych. Biorąc pod uwagę wysoką częstość występowania nieprawidłowości w mVEPs, wydaje się zasadne włączanie tego testu do algorytmu postępowania u chorych na gruczolaka przysadki mózgowej. Wykrycie zaburzeń funkcji komórek zwojowych i/lub nerwu wzrokowego oraz wdrożenie lub zmiana leczenia gruczolaków przysadki mózgowej na wczesnym etapie choroby może uchronić pacjenta przed nieodwracalną utratą widzenia.
Doktor Ewelina Lachowicz jest również laureatką nagrody Prezydenta Miasta Szczecina za najlepszą pracę naukową w 2022 roku.
Laureatką miejsca 2. została Katarzyna Jadczyk-Sorek, która jest zatrudniona na stanowisku asystenta badawczo-dydaktycznego Katedry Okulistyki Wydziału Nauk Medycznych w Katowicach, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach oraz starszego asystenta Oddziału Okulistyki Dorosłych Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Tematem jej pracy doktorskiej była: Ocena stężenia wybranych metaloproteinaz w nabłonku rogówki u pacjentów z nawrotowymi erozjami rogówki poddawanych fotokeratektomii terapeutycznej. Promotorem była prof. dr hab. n. med. Ewa Mrukwa-Kominek. Projekt, na podstawie którego powstała praca, został zrealizowany dzięki wsparciu Fundacji przy Uniwersyteckim Centrum Klinicznym im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, powołanej do prowadzenia badań służących rozwojowi nauki.
Podjęta tematyka wzbogaca dotychczasową wiedzę na temat roli metaloproteinaz w etiopatogenezie nawrotowych erozji rogówki i stwarza możliwości jej poszerzenia. Ponadto rezultaty przeprowadzonych badań mogą być istotne z klinicznego punktu widzenia. Uzyskane informacje mogą w dalszej perspektywie posłużyć do optymalizacji leczenia tego schorzenia oraz stworzenia nowych strategii terapeutycznych, a tym samym przyczynić się do polepszenia komfortu życia pacjentów.
Laureatką miejsca 3. została dr Klaudia Rakusiewicz za pracę doktorską pt. Analiza zmian naczyniowych siatkówki u dzieci z niewydolnością serca w przebiegu kardiomiopatii rozstrzeniowej przy zastosowaniu angiografii opartej na optycznej koherentnej tomografii siatkówki (OCTA). Celem pracy była analiza naczyń krwionośnych siatkówki i wybranych parametrów okulistycznych u dzieci z przewlekłą niewydolnością serca w przebiegu kardiomiopatii rozstrzeniowej za pomocą angiografii opartej na optycznej koherentnej tomografii siatkówki oraz optycznej koherentnej tomografii siatkówki. Brak jest doniesień dotyczących zmian w mikrokrążeniu siatkówki na podstawie badania angiografii opartej na optycznej koherentnej tomografii siatkówki w niewydolności serca w przebiegu kardiomiopatii rozstrzeniowej. Dotychczas nie przeprowadzano takiego badania i nie opisywano takich zmian w populacji dzieci. Przeprowadzona analiza w przyszłości może dawać możliwość wykorzystania tej metody diagnostycznej w grupie dzieci z przewlekłą niewydolnością serca. Praca doktorska miała formę cyklu 4 prac opublikowanych w recenzowanych czasopismach o łącznej liczbie punktów sumaryczny IF (impact factor): 10,513. Sumaryczna punktacja MEiN: 390.

1. Rakusiewicz K, Kanigowska K, Hautz W, Ziółkowska L. Usefulness of retinal optical coherence tomography angiography evolution in cases of systemic diseases. Klin Oczna 2021: 123: 166-172.
2. Rakusiewicz K, Kanigowska K, Hautz W, Ziółkowska L. Choroidal thickness changes in children with chronic heart failure due to dilated cardiomyopathy. Int Ophthalmol 2021; 41: 2167-2177.
3. Rakusiewicz K, Kanigowska K, Hautz W, Ziółkowska L. Investigating ganglion cell complex thickness in children with chronic heart failure due to dilated cardiomyopathy. J Clin Med 2020; 9: 2882.
4. Rakusiewicz K, Kanigowska K, Hautz W, Ziółkowska L. The impact of chronic heart failure on retinal vessel density assessed by optical coherence tomography angiography in children with dilated cardiomyopathy. J Clin Med 2021; 10: 2569.

Promotorem pracy doktorskiej była prof. dr hab. n. med. Lidia Ziółkowska, a promotorem pomocniczym dr n. med. Krystyna Kanigowska. Praca powstała w Klinice Okulistyki Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”. Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Wojciech Hautz, prof. Instytutu.
Miejsce 4. zajęła dr Martyna Chrzanowska z II Katedry i Kliniki Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie za pracę pt. Rola czynników B i H układu dopełniacza w rozwoju retinopatii wcześniaczej, której promotorem była dr hab. n. med. Monika Modrzejewska. Cele pracy to:

1. Określenie częstości występowania polimorfizmów genów kodujących czynnik H (rs800292) oraz B (rs1048709, rs 537160, rs 4151657 oraz rs 2072633) układu dopełniacza w grupie dzieci z ROP w porównaniu do grupy kontrolnej.
2. Ocena stężenia w surowicy krwi czynnika H oraz czynnika B układ dopełniacza w grupie dzieci z ROP w porównaniu z grupą kontrolną.
3. Analiza związku badanych polimorfizmów genów CFH oraz CFB i stężenia białek H oraz B w surowicy krwi z występowaniem ROP.

Do badania włączono 415 przedwcześnie urodzonych dzieci, wśród których u 163 potwierdzono retinopatię wcześniaczą. Grupę kontrolną stanowiło 252 wcześniaków bez cech ROP. Przedstawiono następujące wnioski:

1. Model genetyczny AG vs GG polimorfizmu rs537160 genu CFB wykazał statystycznie istotny związek z zaawansowaniem ROP oraz z leczeniem za pomocą lasera diodowego (p = 0,05). Polimorfizm rs800292 genu CFH oraz polimorfizmy rs2072633, rs4151657 oraz rs1048709 genu CFB nie wykazały istotnego związku z cechami ROP takimi jak: występowanie choroby plus, cech EFP, zaawansowanie ROP oraz leczenie za pomocą laseroterapii (p > 0,05). Genotypy GG, AG oraz AA w przypadku polimorfizmów rs800292 CFH, rs537160 CFB, rs2072633 CFB, rs1048709 CFB oraz genotypy TT, CT oraz CC w przypadku polimorfizmu rs4151657 CFB nie wykazały istotnie częstszego występowania w grupie dzieci z ROP w porównaniu z grupą kontrolną (p > 0,05). Również poszczególne modele genetyczne nie wykazały istotnego związku statystycznego z występowaniem ROP.
2. Stężenie czynnika H w surowicy krwi było istotnie wyższe w grupie wcześniaków z retinopatią w porównaniu do grupy wcześniaków bez cech retinopatii (p < 0,05). Średnie stężenie czynnika B w surowicy krwi było istotnie niższe w grupie wcześniaków z retinopatią w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,05).
3. Różnice w stężeniach czynnika H w surowicy krwi w zależności od genotypu polimorfizmu rs800292 genu CFH są istotne statystycznie (p < 0,05). Różnice w stężeniu czynnika B w surowicy krwi pomiędzy poszczególnymi genotypami nie były istotne statystycznie (p > 0,05).

Ważność przedstawionych w niniejszej dysertacji doktorskiej badań genetycznych, biochemicznych, laboratoryjnych i klinicznych podkreśla fakt, że jest to pierwsze w świecie badanie kliniczne w ROP wykonane w populacji dzieci urodzonych przedwcześnie. W dostępnych publikacjach naukowo-badawczych, które zostały zweryfikowane z datą do 20 kwietnia 2022 roku, dostępna jest tylko jedna praca dotycząca związku SNP w genie CFB z ROP, a także składowych układu dopełniacza, takich jak czynnik B oraz czynnik H w surowicy krwi wcześniaków i ich korelacji z retinopatią wcześniaczą.
Laureatką miejsca 5. została dr Justyna Simiera z Zakładu Patofizjologii Widzenia Obuocznego i Leczenia Zeza Katedry Chorób Oczu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi za pracę doktorską pt. Opracowanie obiektywnej metody pomiaru cyklorotacji gałki ocznej i ocena jej przydatności w diagnostyce zeza porażennego. Promotorem pracy był prof. Piotr Loba.
Rozpoznanie i zarazem precyzyjny pomiar odchylenia skrętnego w określonych postaciach zeza pionowego i skośnego, takich jak porażenie mięśnia skośnego górnego, zdysocjowane odchylenie pionowe lub zespoły literowe A i V jest istotne, aby przeprowadzić pełną diagnostykę zaburzeń ruchomości. W praktyce klinicznej badanie cyklorotacji zwykle jest ograniczone do zastosowania metod subiektywnych, których wyniki mogą być jednak niemiarodajne, ponieważ pacjenci rzadko spontanicznie zgłaszają objawy skręcenia obrazu, szczególnie jeśli zaburzenie jest wrodzone lub powstało we wczesnym dzieciństwie.
Przy braku subiektywnych dolegliwości i jednoczesnym podejrzeniu zaburzeń pionowo-skrętnych zasadnicze znaczenie dla podjęcia właściwych decyzji terapeutycznych ma ustalenie obiektywnej, rzeczywistej cyklopozycji gałki ocznej. Analiza zdjęcia dna oka z pomiarem kąta tarczowo-dołkowego (DFA) uważana jest za złoty standard obiektywnego badania odchylenia skrętnego. Jest to jednak wciąż badanie rzadko wykonywane w codziennej praktyce ze względu na brak wygodnej i dokładnej metody pomiaru DFA.
W związku z powyższym celem pracy było opracowanie obiektywnej metody badania cyklorotacji gałki ocznej poprzez stworzenie aplikacji komputerowej dokonującej pomiaru cyklorotacji na podstawie fotografii dna oka oraz określenie przydatności obiektywnego badania cyklorotacji w diagnostyce porażenia mięśnia skośnego górnego.
Zrealizowane badania pozwoliły na sprecyzowanie następujących wniosków:

1. Zaproponowana metoda oceny ustawienia skrętnego gałki ocznej z wykorzystaniem bezpłatnej, dostępnej przez Internet aplikacji CYCLOCHECK® (www.cyclocheck.com) może być szybko i łatwo przeprowadzona w praktyce klinicznej.
2. Oprogramowanie zapewnia odtwarzalne oraz powtarzalne pomiary kąta tarczowo-dołkowego, zarówno u zdrowych osób, jak i pacjentów z zezem.
3. Porównanie subiektywnej i obiektywnej cyklorotacji jest pomocne w ustaleniu prawdopodobnego okresu wystąpienia porażenia mięśnia skośnego górnego. Obecność ekscyklotropii na dnie oka, przy braku objawów skręcenia obrazu w badaniu subiektywnym, wskazuje na wrodzony charakter zeza.
4. Prawidłowa interpretacja pomiaru odchylenia skrętnego gałki ocznej wymaga odniesienia do całego obrazu klinicznego, z uwzględnieniem dominacji oka.

8–9 września 2023 roku odbyła się w Warszawie konferencja pt. Forum Okulistyki Dziecięcej i Strabologii, która była organizowana przez Kliniką Okulistyki Instytut „Pomnik- -Centrum Zdrowia Dziecka”. W konferencji uczestniczyło 330 lekarzy z różnych stron Polski i zaproszeni goście z zagranicy. Wygłoszono wiele referatów dotyczących diagnostyki i leczenia zeza, retinopatii wcześniaków, jaskry, zaćmy i innych schorzeń okulistycznych u dzieci. Jedna z sesji została poświęcona 30. Finałowi Wielkiej Orkiestry Świąteczny Pomocy – Finałowi, w czasie którego Fundacja zbierała pieniądze na zakup sprzętu dla potrzeb okulistyki dziecięcej. Gośćmi tej sesji był cały zarząd Fundacji, a jedną z prezentacji poprowadził Jurek Owsiak. Kolację towarzyską poprzedził występ Jerzego Kryszaka.
Serdeczne podziękowania dla prof. Wojciecha Hautza za zorganizowanie bardzo interesującej konferencji.

Miło mi poinformować, że 17 maja 2023 roku Rada Dyscyplin Naukowych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego nadała dr. n. med. Michałowi Postowi tytuł doktora habilitowanego w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Docent Michał Post jest absolwentem Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, gdzie w 2018 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych. W latach 2011–2016 odbył staże do specjalizacji w II Klinice Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. W 2017 roku zdobył tytuł specjalisty z najlepszym wynikiem w Polsce i Europie. W latach 2017–2019 zajmował się chirurgią zaćmy i jaskry w II Klinice Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. W 2020 roku jako stypendysta ESASO odbył roczny staż w zakresie chirurgii witreoretinalnej we czołowym centrum okulistyki w Monzy we Włoszech. Od 2021 roku pracuje w Klinice Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Aktualnie doc. Post swoje zainteresowania koncentruje na chirurgii zaćmy i chirurgii witreoretinalnej. Temat jego rozprawy habilitacyjnej dotyczył czynników prognostycznych oraz wyników leczenia błon nasiatkówkowych. Docent Post jest stypendystą Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministra Zdrowia oraz wielu organizacji okulistycznych polskich i zagranicznych: ESCRS, EBO, SOE, PTO.
Dnia 25 października 2023 roku Rada Naukowa Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie nadała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk medycznych dr. n. med. FEBO Maciejowi Czepicie. Osiągnięcie naukowe będące podstawą ubiegania się o nadanie stopnia doktora habilitowanego zatytułowano: Innowacyjne metody diagnostyczne przedniego odcinka oka. Składa się na nie cykl 7 prac, których łączny IF wynosił 15,214, a łączna punktacja MEiN wynosiła 360. W cyklu tym uwzględniono prace, których tematem wiodącym były nowoczesne metody diagnostyczne u osób ze schorzeniami w zakresie przedniego odcinka oka. Doktor hab. n. med. FEBO Maciej Czepita szczególną uwagę zwrócił na badania transiluminacji tęczówki w bliskiej podczerwieni.
Gratuluję obu Panom Docentom i życzę dalszej owocnej pracy naukowej oraz szczęścia w życiu osobistym.
W Katedrze i Klinice    Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego odbyły się w 2022 roku cztery obrony prac doktorskich, których promotorem był profesor Jacek Szaflik.

Trzynastego października 2022 roku lek. Kamil Szulborski obronił rozprawę doktorską pt.: Charakterystyka kliniczna pacjentów z chorobą Stargardta, z potwierdzoną mutacją w genie ABCA4. Doktor Kamil Szulborski jest absolwentem Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który ukończył z wyróżnieniem. Następnie jest związany z Samodzielnym Publicznym Klinicznym Szpitalem Okulistycznym w Warszawie, Kliniką Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, gdzie uzyskał tytuł specjalisty.

Barbara Śmigielska rozpoczęła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie okulistyki w 2014 roku przy Katedrze i Klinice Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, a następnie w 2015 roku rozpoczęła studia doktoranckie WUM, które zaowocowały w grudniu 2022 roku obroną rozprawy doktorskiej pt.: Ocena skuteczności i bezpieczeństwa jednoczasowego zastosowania w chirurgicznym leczeniu zaćmy wieloogniskowych implantów wewnątrzgałkowych REVERSO typu piggyback z jednogniskowymi implantami wewnątrzgałkowymi i uzyskaniem tytułu doktora nauk medycznych i nauk o zdrowiu w dyscyplinie nauki medyczne. Jest autorem i współautorem artykułów w czasopismach polskich i zagranicznych o łącznym wskaźniku IF 6,237 oraz punktach MEiN 102.   

Dr Monika Łazicka-Gałecka, jak sama o sobie mówi, w życiu ma dwie pasje. Jedną są podróże, a drugą okulistyka. Tę drugą realizuje od 2007 roku dzięki pracy w Katedrze i Klinice Okulistyki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (dawniej II Wydział Lekarski). Jej działalność naukowa oraz codzienna praktyka kliniczna koncentrują się wokół zagadnień związanych z diagnostyką oraz leczeniem zachowawczym i zabiegowym chorób przedniego odcinka oka, w szczególności jaskry i zapaleń błony naczyniowej oka. W swojej pracy doktorskiej zajęła się problemem jaskry, ponieważ jak mówi, pomimo olbrzymiego przełomu, jaki dokonał się w ostatnich latach w zakresie diagnostyki i leczenia tej choroby, jaskra nadal pozostaje najczęstszą przyczyną nieodwracalnej ślepoty na świecie. Toteż za cel swojej pracy doktorskiej obrała ocenę skuteczności i bezpieczeństwa zabiegu kanaloplastyki w leczeniu jaskry otwartego kąta. Pięcioletnia obserwacja udowodniła wysoką skuteczność zabiegów w obniżaniu ciśnienia wewnątrzgałkowego i redukcji liczby stosowanych leków. Kanaloplastyka okazała się również zabiegiem bezpiecznym. Pozytywne wyniki sprawiły, że aktualnie w ośrodku macierzystym pani doktor jest to druga najchętniej wykonywana procedura przeciwjaskrowa. Na podstawie zebranego materiału doktorantka opublikowała 3 artykuły w recenzowanych czasopismach (2 polskich i 1 międzynarodowym) o łącznej wartości punktacji 150 MEiN, IF: – 2,646 .

Rozprawa doktorska pt.: Epidemiologia cukrzycy i analiza jej wpływu na wybrane choroby oczu w Polsce została opracowana przez Milenę Kozioł-Rostkowską pod opieką prof. Jacka Szaflika i dr Moniki Udzieli.
Motywacją autorki do badań w powyższym zakresie jest wykazany w literaturze istotny wpływ cukrzycy zarówno na obciążenie systemu opieki zdrowotnej, jak i na zdrowie pacjentów. Wiele powikłań cukrzycowych, w szczególności ocznych, rozwija się bez wczesnych objawów, co podkreśla istotę wczesnego diagnozowania i leczenia. W pracy zweryfikowano trendy występowania cukrzycy i retinopatii cukrzycowej na poziomie krajowym. Autorka, wykorzystując zaawansowany aparat matematyczny, zbadała poziom i ich istotność w występowaniu cukrzycy i retinopatii cukrzycowej w ujęciu regionalnym na poziomie powiatów oraz wskazała czynniki temu towarzyszące. Celem pracy była też weryfikacja występowania chorób współistniejących, w szczególności cukrzycy wśród osób oczekujących na przeszczep rogówki.
Przeprowadzone analizy potwierdziły, że cukrzyca pozostaje istotnym i rosnącym problemem zdrowotnym w Polsce. Przełożyło się to między innymi na dwukrotny wzrost chorobowości rejestrowanej z powodu retinopatii cukrzycowej w latach 2013–2017. Wykazano, że osoby oczekujące na przeszczep rogówki charakteryzuje współtowarzyszenie wielu innych chorób w tym cukrzycy i depresji, których występowanie w porównaniu z populacją ogólną jest istotnie wyższe.
Rozprawa doktorska składała się z cyklu 3 artykułów naukowych opublikowanych w wysoko punktowanych czasopismach branżowych, o czym świadczy łączny IF: 10,988. Milena Kozioł-Rostkowska jest pracownicą Ministerstwa Zdrowia z kilkuletnim stażem w zakresie prowadzenia analiz statystycznych w zakresie zdrowia, obecnie pełni obowiązki zastępcy dyrektora w Departamencie Analiz i Strategii. Obszary jej działalności zawodowej i naukowej związane są między innymi z tworzeniem map potrzeb zdrowotnych (ze szczególnym uwzględnieniem chorób oka i cukrzycy), analizami dotyczącymi wielochorobowości pacjentów, prognozami epidemiologicznymi, przewidywaniem przebiegu pandemii COVID-19 dla rządu, tworzeniem modelu popytowo-podażowego kadr medycznych w Polsce.

Moje gratulacje dla doktorantów i promotora profesora Jacka Szaflika.
W I Katedrze i Klinice Okulistyki PUM w Szczecinie w 2023 roku stopień doktora nauk medycznych uzyskała lek. Elżbieta Krytkowska na podstawie rozprawy doktorskiej pt.: Analiza morfologiczna i funkcjonalna parametrów mikrokrążenia siatkówki i naczyniówki w AMD – próba identyfikacji czynników warunkujących obraz fenotypowy choroby. Praca doktorska miała formę 3 artykułów opublikowanych w recenzowanych czasopismach:

1. Krytkowska E, Grabo- wicz A, Mozolewska-Piotrowska K, Ulańczyk Z, Safra- now K, Machalińska A. The impact of vascular risk factors on the thickness and volume of the choroid in AMD patients. Sci Rep 2021; 11: 15106. IF: 4,996; MEiN: 140.
2. Krytkowska E, Ulańczyk Z, Grabowicz A, Safranow K, Kawa MP, Pałucha A, Wąsowska A, Matczyńska E, Boguszewska-Chachulska A, Machalińska A. Influence of Clinical and Genetic Factors on the Progression of Age-Related Macular Degeneration: A 3-Year Follow-Up. J Clin Med 2023; 12: 1963. IF: 4.925, MEiN: 140
3. Krytkowska E, Ulanczyk Z, Grabowicz A, Mozolewska- -Piotrowska K, Safranow K, Palucha A, Krawczyk M, Sikora P, Matczynska E, Stahl A, Machalinski B, Machalinska A. Retinal Vessel Functionality Is Linked With ARMS2 A69S and CFH Y402H Polymorphisms and Choroidal Status in AMD Patients. Invest Ophthalmol Vis Sci 2021; 62: 30. IF: 4,964 ; MEiN: 140. Łącznie: 14,885 IF i 420 punktów MEiN.

5 maja 2023 roku w Rydze odbyła się konferencja Baltic Eye Surgeons Talk. Profesor Marcin Stopa był specjalnie zaproszonym gościem i wygłosił wykład na temat autorskiej metody zamykania otworów w plamce bez zastosowania endotamponady. Zjazd był corocznym spotkaniem okulistów z Łotwy, Estonii i Litwy.
Profesor Wojciech Lubiński ze Szczecina prowadził wykłady i ćwiczenia na Międzynarodowym Kursie Elektrofizjologii Klinicznej Układu Wzrokowego, który odbył się 2023 roku w Berlinie.
Miło mi poinformować, że praca Glaucoma – the first in class, intelligent decision support system for glaucomatous optic neuropathy risc diagnostic, której autorami byli R. Wasilewicz, C. Mazurek , J. Pukacki, H. Świerczyński z Wasilewicz Eye Clinic i Supercomputing and Networking Center z Poznania zajęła 5. miejsce na 930 zgłoszonych prac z całego świata na 10. Światowym Kongresie Jaskrowym w Rzymie    w dniach    28 czerwca – 1 lipca 2023 roku. Moje gratulacje dla dr. Roberta Wasilewicza i współautorów.
Profesor Ewa Mrukwa-Kominek została powołana przez Zarząd Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Refrakcyjnych (ESCRS) i Europejski Zarząd Okulistyki (EBO) na egzaminatora Europejskiego Egzaminu Specjalizacyjnego z Chirurgii Zaćmy i Chirurgii Refrakcyjnej (EBO-ESCRS Subspeciality Exam – FEBOS-CR).
ESCRS i EBO opracowały ten egzamin w celu poświadczenia specjalistycznej i zaawansowanej wiedzy z zakresu chirurgii zaćmy i chirurgii refrakcyjnej. Wybrani kandydaci otrzymują tytuł FEBOS-CR (członek Europejskiej Rady Okulistycznej Subspecjalista w dziedzinie chirurgii zaćmy i refrakcyjnej), co wyróżnia ich jako potencjalnych liderów w tej dziedzinie, posiadających doskonałą wiedzę.
Egzamin odbywa się raz w roku bezpośrednio przed corocznym Kongresem ESCRS, w tym roku odbył się 7 wrześ- nia. Prestiżowy egzamin jest przeznaczony dla chirurgów zaćmy i refrakcyjnych, którzy chcą uzyskać tytuł FEBOS-CR, mają doświadczenie chirurgiczne, przeprowadzili minimum 1000 operacji zaćmy, mają skatalogowane zabiegi, zdadzą test składający się z 50 pytań wielokrotnego wyboru (MCQ), zanalizują prawidłowo przypadki kliniczne, literaturę i przedstawione trudne operacje zaćmy. W tym roku do egzaminu dopuszczonych zostało 16 osób z całej Europy, a tytuł uzyskało 9 z nich.

Profesor Ewa Mrukwa-Kominek jest jedyną osobą z Polski, która posiada tytuł FEBOS-CR (uzyskany w 2019 roku) i jest członkiem zarządu FEBOS-CR, grupy osób przygotowujących i nadzorujących egzamin.

Tej wiosny do egzaminu FEBO przystąpiło 31 kandydatów z Polski i 26 osób zdało egzamin. Ogólna liczba wszystkich kandydatów z całej Europy wynosiła 542. Oto osoby, które zdały: Dorota Polakowska, Małgorzata Danowska, Michał Jabłoński, Anna Kopczyńska-Lizut, Agnieszka Długonska, Anna Wcislak, Maria Gruszkowska, Małgorzata Luboń, Anna Szczerbowska-Rozenberg, Katarzyna Świderek, Irmina Jastrzębska-Miazga, Katarzyna Seredyńska, Zofia Kozłowska, Milena Pawłowska-Kamińska, Krzysztof Czosnyka, Marta Krzyżanowska, Agata Soczyńska, Karolina Jaworska, Michał Sobczak, Małgorzata Koplejewska, Katarzyna Wrzecionkowska, Katarzyna Saladziak, Julia Krecicka, Michał Kobiela, Agnieszka Waszczuk.

Dziękuję moim respondentom prof. Ewie Mrukwie-Kominek, prof. Annie Machalińskiej, prof. Jackowi Szaflikowi, prof. Wojciechowi Hautzowi, dr Katarzynie Mozolewskiej- -Piotrowskiej i dr Monice Drobek-Słowik.

Wkrótce zacznie się nowy rok, jak pisze Phil Bosmans, znów od niego czegoś oczekujemy.
Pamiętajmy jednak dobrobyt i szczęście nie spadają po prostu z nieba.
Dobrobyt może wyrosnąć z ciężkiej pracy, ale szczęście wyrasta wyłącznie z serca, dobroci i przyjaźni.