Krztusiec - nadal aktualny problem kliniczny

W latach 50. w Polsce krztusiec stanowił poważny problem epidemiologiczny. Po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień ochronnych w 1960 r. nastąpił szybki spadek współczynnika zapadalności, który pod koniec lat 70. osiągnął wartości bliskie 1/100 tys. W tym samym czasie (lata 1974–1978) w środkach masowego przekazu w Wielkiej Brytanii przeprowadzona została kampania sugerująca, że szczepionka krztuścowa całokomórkowa może powodować poważne powikłania poszczepienne. Spowodowało to spadek realizacji szczepień do ok. 30 proc. i związany z tym wzrost zachorowań w latach 1977–79 powyżej 100 tys. przypadków i 36 zgonów z powodu krztuśca w tym kraju. Także w Polsce odnotowuje się pogorszenie realizacji szczepień przeciwko krztuścowi i jednoczesny wzrost zachorowań. W 1998 r. odnotowano w naszym kraju ponad 2 800 zachorowań, a w 1999 – blisko 900. Zarejestrowane niedawno w Polsce szczepionki acelularne (bezkomórkowe) przeciwko krztuścowi otwierają nowe możliwości profilaktyki tej choroby.






Krztusiec, nazywany w Chinach studniowym kaszlem, jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego, będącą przyczyną poważnych zachorowań na całym świecie, szczególnie niebezpieczną dla noworodków i niemowląt. Występuje endemicznie, okresowo wykazuje nasilenie epidemiczne. Chorobę wywołuje bakteria Bordetella pertussis. Jest to gram ujemna pałeczka, wytwarzająca otoczkę, produkująca wiele aktywnych substancji odpowiedzialnych za wystąpienie choroby. Decydującą rolę odgrywa toksyna krztuścowa, która:

- ułatwia fagocytozę,

- zwiększa wrażliwość na insulinę,

- odpowiada za dysfunkcję limfocytów,

- poprzez wpływ na białka regulatorowe ogranicza funkcję granulocytów obojętnochłonnych i komórek nabłonka dróg oddechowych.
Hemaglutynina włókienkowa ułatwia przyleganie bakterii do nabłonka dróg oddechowych. Negatywną rolę odgrywają również inne związki pochodzące z komórki bakteryjnej. Za objawy krztuśca odpowiedzialna jest więc cała grupa aktywnych substancji uwalnianych
z komórek Bordetella pertussis.
Znane są też inne drobnoustroje, które mogą wywoływać objawy podobne do krztuśca. Na podstawie przebiegu klinicznego często trudno jest odróżnić zakażenie typowymi pałeczkami krztuśca od zakażenia Bordetella parapertussis, Bordetella bronchiseptica, Mycoplasma pneumoniae czy też adenowirusami. Badania...


View full text...