Krztusiec w Polsce. Epidemiologia i zapobieganie

Krztusiec jest ostrą chorobą - zakaźną i zaraźliwą. Wywołuje ją G-ujemna bakteria – pałeczka – Bordetella pertussis, wyizolowana po raz pierwszy w 1906 r. przez dwóch francuskich uczonych Bordet i Gengou. Zakażenie szerzy się drogą powietrzno-kropelkową. W środowisku naturalnym rezerwuarem bakterii i źródłem zakażenia jest chory człowiek, który wydala bakterie w wydzielinie z górnych dróg oddechowych.





Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą. Krztusiec, na równi z ospą wietrzną i odrą należy do jednych z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Wskaźnik podatności na zakażenie jest bardzo wysoki i wynosi ok. 90 proc., co oznacza, że na każde 100 osób mających kontakt z osobą chorą na krztusiec, które nie posiadają odporności na zachorowanie aż 90 zachoruje, a tylko 10 uniknie zakażenia.

Krztusiec jest najbardziej zakaźny na początku choroby w pierwszych 2 tyg. jej trwania. Następnie zakaźność krztuśca systematycznie spada i po upływie ok. 5 tyg. od zachorowania chory przestaje być zakaźny, pomimo utrzymywania się najbardziej uporczywego objawu, jakim jest kaszel. U chorych leczonych antybiotykami z grupy makrolidów zakaźność chorego jest skrócona do 5 dni.

Drogą powietrzną bakterie krztuśca przedostają się do górnych dróg oddechowych, gdzie dzięki czynnikom adhezyjnym, takim jak włókienkowa hemaglutynina, pertaktyna, aglutynogeny (fimbrie) zostają zakotwiczone na nabłonku migawkowym. Bakterie krztuśca nie mają cech inwazyjności, co oznacza, że nie przedostają się do krwi, a ich patogenne działanie związane jest z produkcją toksyn. Produkowane przez krztusiec toksyny działają zarówno miejscowo, powodując destrukcję nabłonka migawkowego, jak również ogólnoustrojowo, wywołując charakterystyczne objawy krztuśca. Najważniejszą toksyną produkowaną przez pałeczki krztuśca jest toksyna krztuścowa – Pertussis Toxin (PT). Przejawia ona wiele działań biologicznych, takich jak:

- wywołuje leukocytozę z limfocytozą,

- zapobiega migracji limfocytów i makrofagów do ognisk zapalnych,

- zaburza wydzielanie przez neutrofile enzymów litycznych niezbędnych do fagocytozy,

- bierze udział w adhezji bakterii do urzęsionych komórek nabłonka oddechowego,

- uczula na histaminę i serotoninę,

- wzmaga wydzielanie insuliny,

- jest...


View full text...