Kwalifikowanie do opieki paliatywnej i hospicyjnej – aktualne wyzwania i problemy

Szanowna Pani Redaktor, stanowisko Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej dotyczące kwalifikowania do opieki paliatywnej i hospicyjnej (OPH) chorych na stwardnienie zanikowe boczne i stwardnienie rozsiane [1] skłaniają do refleksji nad problemami kwalifikowania pacjentów do tej formy opieki niezależnie od schorzenia wiodącego.
Opieka paliatywna i hospicyjna wyrosła z ruchu społecznego i została przed laty włączona do powszechnego systemu opieki zdrowotnej (czego wyrazem jest treść rozporządzeń o świadczeniach gwarantowanych, jak również kontraktowanie świadczeń przez Narodowy Fundusz Zdrowia). Jest ona także dostrzegana przez inne specjalności medyczne, co znajduje wyraz w zaleceniach wielu towarzystw naukowych, np. w zakresie niewydolności serca [2–4]. Jednak jej miejsce w systemie ochrony zdrowia nie jest jednoznacznie określone, a kompetencje nakładają się na zadania z zakresu innych dziedzin (np. opieki długoterminowej). Ponadto część chorych nie ma dostępu do gwarantowanych nieodpłatnych świadczeń ośrodków opieki paliatywnej, a potrzeby w tym zakresie w wymiarze populacyjnym będą rosnąć [5]. W tej sytuacji wydaje się naturalne wyróżnienie OPH podstawowej, która jest możliwa do realizacji przez lekarzy rodzinnych i innych specjalistów (np. leczenie farmakologiczne bólu i innych objawów, łagodzenie lęku i depresji, prognozowanie i przekazywanie niepomyślnych informacji choremu, określanie aktualnych celów leczenia i rozpoznawanie oczekiwań pro futuro czy stwierdzanie zgonu) [6]. W ten sposób można zaspokoić w pełni oczekiwania części chorych [7]. Pozostali pacjenci, wymagający bardziej specjalistycznego wsparcia, mogliby korzystać ze specjalistycznej OPH, realizowanej w ramach konsultacji w poradniach medycyny paliatywnej, a także kompleksowej opieki (z gwarancją jej ciągłości) w hospicjach domowych, oddziałach medycyny paliatywnej czy hospicjach stacjonarnych. Obejmowałaby ona leczenie trudnych do opanowania objawów, łagodzenie cierpienia egzystencjalnego, rozwiązywanie konfliktów w zakresie oczekiwań pomiędzy chorym i rodziną, wsparcie w wyborze optymalnych metod postępowania i definiowaniu terapii daremnej lub uporczywej czy rozwiązywanie dylematów etycznych [8]. Wciąż poszukuje się optymalnego modelu integracji OPH na tych dwóch poziomach, opartej na wzajemnym zrozumieniu potrzeb, kompetencji oraz koordynacji działań z obu stron [9]. Wykazano, że już jedna konsultacja dotycząca specjalistycznej OPH może zmniejszyć ryzyko...


Pełna treść artykułu...