Laboratoryjna ocena odpowiedzi poszczepiennej na przykładzie szczepionek skoniugowanych przeciw Streptococcus pneumoniae

Wprowadzenie

Streptococcus pneumoniae jest jednym z głównych i najgroźniejszych patogenów bakteryjnych – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Drobnoustrój ten jest odpowiedzialny za takie zakażenia inwazyjne, jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa (posocznica) oraz zapalenie płuc z bakteriemią. Prowadzą one do trwałych powikłań i obarczone są wysokim odsetkiem śmiertelności. Epidemiologiczne badania populacyjne, przeprowadzone w różnych częściach świata przed wprowadzeniem skoniugowanej szczepionki, wykazały całkowity wskaźnik inwazyjnej choroby pneumokokowej, definiowanej jako izolacja S. pneumoniae z normalnie jałowych miejsc organizmu, na ok. 15 przypadków/100 000 osób/rok. Liczba ta jest średnią z zachorowań w różnych populacjach i grupach wiekowych. Inwazyjna choroba pneumokokowa jest najczęstsza u dzieci do 2. r.ż. oraz w grupie wiekowej powyżej 65 lat. Ponadto, zakażenia zlokalizowane o tej etiologii są najczęstsze w przypadkach ostrego zapalenia ucha środkowego i zatok, jak również zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) u dorosłych. Ochrona organizmu przed zakażeniem pneumokokowym polega na złożonych interakcjach między przeciwciałami, układem dopełniacza i komórkami fagocytującymi. Zaburzenie każdego z tych trzech elementów prowadzi do zwiększenia ryzyka zakażenia wywołanego przez S. pneumoniae i powoduje, że na zakażenia tą bakterią są bardziej podatne m.in. osoby ze skrajnych grup wiekowych, wcześniaki, pacjenci pozbawieni śledziony, chorzy na cukrzycę, niewydolność układu krążenia oraz układu oddechowego.

Odpowiedź immunologiczna na zakażenie Streptococcus pneumoniae

W odpowiedzi immunologicznej na kontakt organizmu z pneumokokami biorą udział mechanizmy odporności nieswoistej i swoistej. W odporności nieswoistej główną rolę odgrywa układ dopełniacza, który w zakażeniach pneumokokowych jest aktywowany zarówno na drodze klasycznej, jak i alternatywnej. Drugim kluczowym elementem odporności nieswoistej są receptory rozpoznające patogeny (pattern recognition receptor – PRR). Poszczególne receptory z tej grupy rozpoznają różne struktury pneumokoków, tzw. cząsteczki PAMP (np. białko C-reaktywne – fosfocholinę ściany komórkowej, TLR2 – pneumokokowy kwas lipotejchojowy i peptydoglikan ścany komórkowej, TLR4 – kwas lipotejchojowy i pneumolizynę, TLR9 – bakteryjne DNA zawierające niemetylowane sekwencje CpG). Związanie się tych receptorów z cząsteczkami PAMP prowadzi...


View full text...