Leczenie farmakologiczne i zabiegowe jaskry zapalnej ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych technik operacyjnych – przegląd piśmiennictwa

Leczenie jaskry zapalnej (uveitic glaucoma – UG) stanowi bardzo złożone zagadnienie. Wybór prawidłowego leczenia zależy przede wszystkim od znajomości patomechanizmów odpowiadających za wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego (intraocular pressure – IOP), ale także od prawidłowego rozpoznania choroby podstawowej. Leczeniem pierwszego wyboru podwyższonego IOP u pacjenta z zapaleniem błony naczyniowej (ZBN) jest farmakoterapia uwzględniająca jednoczesne zastosowanie leków przeciwzapalnych oraz obniżających IOP. W leczeniu miejscowym najczęściej wybierane są β-adrenolityki oraz inhibitory anhydrazy węglanowej (CAI). Wybierając substancję czynną, należy zawsze dostosować leczenie do wyjściowego poziomu IOP oraz do choroby podstawowej i stanu zdrowia pacjenta. Kontrowersyjne pozostaje stosowanie analogów prostaglandyn u pacjentów z UG. Aktualnie prowadzone są liczne badania nad bezpiecznym wykorzystaniem innych, nowych grup leków, m.in. inhibitorów kinazy Rho. U ok. 30% pacjentów z jaskrą zapalną leczenie farmakologiczne okaże się niewystarczające i będą oni wymagali leczenia zabiegowego. Trabekulektomia to aktualnie złoty standard leczenia operacyjnego UG, ale ze względu na nieprzewidywalność jej rezultatów oraz inwazyjność prowadzone są liczne próby wykorzystania mniej inwazyjnych rodzajów zabiegów. W najcięższych, opornych na standardowe sposoby leczenia przypadkach UG, znajdują zastosowanie zabiegi cyklodestrukcyjne, które obniżają IOP przez uszkodzenie ciała rzęskowego laserem lub niską temperaturą. Pomimo ich efektywności w obniżaniu IOP trzeba liczyć się z poważnymi powikłaniami, które pojawiają się po powyższych zabiegach. Irydotomia laserowa stanowi podstawę postępowania w jaskrze zapalnej wąskiego i zamkniętego kąta. Należy jednak pamiętać, że aktywny stan zapalny może skracać czas jej drożności. Postępowanie z pacjentem obciążonym UG wymaga równowagi między odpowiednim jednoczesnym leczeniem przeciwzapalnym a obniżającym IOP, aby móc zatrzymać postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego.

The treatment of uveitic glaucoma (UG) is a very complex issue. The choice of an appropriate therapeutic approach depends primarily on determining the pathomechanisms responsible for the increase in intraocular pressure (IOP), but also on establishing the correct diagnosis of the underlying pathology. The first-line treatment of IOP elevation in patients with uveitis is pharmacotherapy based on the concomitant use of anti-inflammatory and IOP-lowering agents. The most commonly used topical treatment options include β-blockers and carbonic anhydrase inhibitors (CAIs). When choosing an active substance, care should always be taken to ensure that the treatment is tailored to the baseline IOP and to the patient's underlying disease and health status. The use of prostaglandin analogues in the treatment of patients with UG remains a controversial issue. Numerous studies are currently underway to evaluate the safety of new drug groups, including Rho kinase inhibitors. In approximately 30% of patients with UG pharmacological treatment is insufficient and surgical intervention is required. The current gold standard in the operative treatment of UG is trabeculectomy, but because of the unpredictability of outcomes and invasiveness of the technique, multiple attempts are made to use less invasive surgical modalities. In the most severe cases of UG, which are refractory to standard therapies, cyclodestructive procedures are employed. They achieve an IOP-lowering effect through damage to the ciliary body using a laser or low temperature. Despite being effective at reducing the IOP, cyclodestructive modalities may be associated with severe complications. The cornerstone of the management of narrow- and closed-angle uveitic glaucoma is laser iridotomy. However, it must be kept in mind that an active inflammation may shorten the duration of its patency. The management of patients with UG requires striking a balance between appropriate concomitant anti-inflammatory and IOP-lowering treatment to be able to stop progressive optic nerve damage.