Leczenie i profilaktyka nawracających zakażeń układu moczowego

Zakażenia układu moczowego (ZUM) to najczęstszy problem skłaniający kobiety do poszukiwania pomocy lekarskiej. Co roku ok. 15% kobiet aktywnych seksualnie ma epizod ZUM, a nawet 60% kobiet zachoruje na ZUM w ciągu całego życia. Przynajmniej u jednej na cztery z nich rozwinie się nawracająca postać infekcji w ciągu roku [1]. O objawowym ZUM mówimy wtedy, gdy pacjentka odczuwa dyskomfort podczas oddawania moczu, ma częstomocz, parcia naglące oraz ból w podbrzuszu. Infekcję potwierdza uzyskanie w badaniu ogólnym moczu > 10 leukocytów w 1 mm3, a w posiewie moczu ze środkowego strumienia minimum 103 CFU (colony-forming units). Jeśli takie epizody występują częściej niż dwa razy w ciągu 6 miesięcy lub 3 razy w ciągu roku, określamy je jako nawracające ZUM (ryc. 1) [2].
Prawdziwa skala problemu widoczna jest jednak dopiero wtedy, gdy weźmiemy pod uwagę, że każdy epizod ZUM to średnio 6,1 dnia dotkliwych objawów, 2,4 dnia ograniczonej aktywności, 1,2 dnia zwolnienia z pracy lub szkoły oraz 0,4 dnia pozostawania w łóżku [3]. W odniesieniu do liczby pacjentek uwidacznia się wielkie zapotrzebowanie na powszechne i skuteczne interwencje profilaktyczne. Chodzi nie tylko o to, żeby poprawić komfort życia kobiet oraz umożliwić im aktywność społeczną, zawodową i seksualną, lecz także żeby zmniejszyć niekorzystne skutki społeczne ich nieobecności oraz potężne koszty leczenia.
U młodych kobiet najczęściej identyfikowane czynniki ryzyka to aktywność seksualna (w ogóle), używanie preparatów plemnikobójczych, nowy partner seksualny, wywiad nawracających ZUM u matki lub w dzieciństwie oraz niekorzystny status sekrecyjny związany z grupą krwi. W grupie kobiet po okresie menopauzy główną rolę odgrywa wcześniejszy wywiad nawracających ZUM oraz nietrzymanie moczu, atrofia śluzówek pochwy, obniżenie narządu rodnego, zaleganie moczu po mikcji, niekorzystny status sekrecyjny, ale największe ryzyko stwarza cewnikowanie pęcherza i zależność od instytucjonalnych form opieki [2]. Najczęstszą drogą zakażenia jest droga wstępująca, a dominującym czynnikiem etiologicznym Escherichia coli, która odpowiada za 70–95% ZUM. Pozostałe patogeny to inne Enterobacteriaceae (głównie Proteus mirabilis i Klebsiella spp.) oraz Staphylococcus saprophyticus (5–10% zakażeń).
Do rozpoznania ZUM konieczne jest występowanie objawów klinicznych. Jeśli pacjentka ich nie ma, a w badaniach moczu stwierdzamy bakterie (wzrost ≥ 105 CFU/ml w dwóch próbkach od kobiety, wzrost ≥ 105 CFU/ml w...


View full text...