Leczenie nadwagi i otyłości w czasie i po pandemii. Nie czekajmy na rozwój powikłań – nowe wytyczne dla lekarzy

Preambuła

Otyłość od wielu lat jest uznawana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za chorobę i jest wpisana do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) pod numerem E66. WHO definiuje otyłość jako nieprawidłowe lub nadmierne nagromadzenie tłuszczu w tkance tłuszczowej powodujące pogorszenie stanu zdrowia. Konsekwencje zdrowotne zależą od stopnia nadmiaru tkanki tłuszczowej, jej rozmieszczenia oraz czasu trwania schorzenia. Otyłość to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego zanikania, ze skłonnością do nawrotów. Nie jest chorobą metaboliczną, ale chorobą o złożonej etiologii, w której różne czynniki prowadzą do zaburzeń odżywiania i nadmiernego poboru energii niemożliwego do skompensowania aktywnością fizyczną, co skutkuje dodatnim bilansem energetycznym i magazynowaniem jej nadmiaru w tkance tłuszczowej. Coraz częściej otyłość zaliczana jest do chorób o podłożu psychosomatycznym.
Nadwaga jest stanem określanym jako przedotyłość, czyli stopień nadmiaru tłuszczu jeszcze nie spełnia kryteriów wymaganych do rozpoznania otyłości [1]. Wbrew obiegowej opinii otyłość nie jest winą chorego. Obwinianie go, że jest chory, jest nieetyczne i prowadzi do niepodejmowania skutecznego leczenia, w konsekwencji postępu choroby, rozwoju jej powikłań, pogorszenia jakości życia, rozwoju niepełnosprawności i skrócenia długości życia [2]. Współczesne podejście do podejmowania decyzji terapeutycznych opiera się na zasadach etyki biomedycznej opublikowanych pod koniec lat 70. ubiegłego wieku, które obejmują: autonomię pacjenta, korzyści i bezpieczeństwo oraz sprawiedliwość.
Jak naruszana jest autonomia chorego na otyłość:
• brak dostępu do właściwego systemu leczenia otyłości i refundacji leków oraz specjalistycznych porad lekarskich, porad dietetycznych i psychoterapii,
• archaiczny i pejoratywny pogląd, że otyłość jest wynikiem braku dyscypliny i samokontroli, panujący również wśród pracowników opieki zdrowotnej – powoduje to piętnowanie chorych, wpływa na ich osąd, zachowania interpersonalne i decyzje podejmowane odnośnie do leczenia,
• negatywne doświadczenia pacjentów wynikające z wcześniejszych kontaktów z pracownikami opieki zdrowotnej powodują stres i unikanie poszukiwania opieki, nieufność wobec lekarzy i nieprzestrzeganie ich zaleceń.
Należy podkreślić, że piętno i uprzedzenia ograniczające dostęp do właściwego leczenia są niedopuszczalnym naruszeniem prawa pacjenta do autonomii. Korzyści i...


View full text...