Leczenie niedoboru witaminy D w gabinecie lekarza POZ

Wstęp

Witamina D odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu. Poza działaniem klasycznym, czyli kalcemicznym, które polega na regulacji wchłaniania i wydalania wapnia oraz wpływie na metabolizm tkanki kostnej, badania ostatnich lat podkreślają plejotropowe działanie tej witaminy, tzn. wpływ na wiele różnych niepowiązanych ze sobą cech, innych niż regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej. Obecność receptorów witaminy D (vitamin D receptor – VDR) stwierdzono bowiem nie tylko w enterocytach, komórkach kanalików nerkowych czy komórkach tkanki kostnej, lecz także w wielu innych rodzajach komórek, m.in. w komórkach nerwowych, limfocytach, kardiomiocytach i komórkach trzustki.
Stanowi to podstawę do poszukiwań zależności między niedoborem witaminy D a ryzykiem rozwoju licznych chorób, które są istotnym problemem zdrowia publicznego (cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych, nadciśnienia tętniczego czy nowotworów). Tematyka ta została szerzej omówiona w odrębnej publikacji. W związku z powyższym zasadne jest dążenie do osiągnięcia prawidłowego stężenia witaminy D i unikania jej niedoborów w populacji.

Źródła witaminy D

Witamina D jest prohormonem pochodzenia głównie egzogennego. Wyróżnia się dwie formy witaminy D: ergokalcyferol (witamina D2 – wytwarzana przez rośliny i grzyby) oraz cholekalcyferol (witamina D3 – wytwarzana przez organizmy zwierzęce), które różnią się budową łańcucha bocznego (grupa metylowa przy C24 oraz podwójne wiązanie pomiędzy C22 i C23 w przypadku ergokalcyferolu, nieobecne w przypadku cholekalcyferolu). U zwierząt funkcję prowitaminy D3 pełni 7 dehydrocholesterol, a jego odpowiednikiem w organizmach roślinnych i grzybach jest ergosterol. Witamina D w organizmie człowieka może być syntetyzowana w skórze (jako cholekalcyferol, tj. witamina D3), jak również wchłaniana z pożywienia (w postaci cholekalcyferolu i ergokalcyferolu, czyli witaminy D2) [1–3].
Synteza witaminy D3 w skórze odbywa się pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (UVB, długość fali 280−315 nm). Synteza skórna, stanowiąca naturalne endogenne źródło witaminy D3, może zapewnić nawet 80−100% jej dziennego zapotrzebowania, zależy to jednak od warunków ekspozycji na promieniowanie słoneczne. W szerokości geograficznej, w której znajduje się Polska, efektywna synteza skórna witaminy D3 może się odbywać jedynie od maja do września między godziną 10.00 a 15.00, pod warunkiem że ekspozycji na promienie słoneczne podlega 18% powierzchni...


View full text...