Leki przeciwdepresyjne i zasady ich stosowania

Historia współczesnej farmakoterapii depresji jest stosunkowo krótka – w 2002 r. mija dokładnie 50 lat od pierwszego komunikatu o przeciwdepresyjnym działaniu iproniazydu, leku tuberkulostatycznego (J. Delay i wsp. 1952) oraz pracy Zellera i wsp., poświęconej inhibicyjnemu działaniu tego leku na aktywność monoaminoksydazy (MAO). Za przełomowe wydarzenie należy również uznać publikację R. Kuhna (1957), w której wykazał przeciwdepresyjne działanie imipraminy – pierwszego trójpierścieniowego leku przeciwdepresyjnego (TLPD) oraz prace Cade (1949) oraz Schou (1954), wskazujące na przeciwmaniakalny wpływ soli litu.









Wprowadzenie


W okresie minionego półwiecza zarejestrowano i wprowadzono do lecznictwa kilkadziesiąt związków chemicznych, wykazujących wpływ przeciwdepresyjny, spośród których ok. 30 pozostaje w lekospisach różnych krajów, pozostałe nie sprawdziły się i zostały wycofane z powodu objawów niepożądanych, niekiedy groźnych powikłań.
Wprowadzenie leków przeciwdepresyjnych oraz normotymicznych zrewolucjonizowało możliwości leczenia stanów depresyjnych. Okazało się, że większość chorych może być leczona w warunkach ambulatoryjnych, skróceniu uległ okres utrzymywania się ciężkich zaburzeń w czasie trwania epizodu depresyjnego, pojawiła się realna możliwość zapobiegania nawrotom zaburzeń afektywnych oraz zmniejszenia ryzyka samobójstw wśród chorych dotkniętych depresją. Mimo tych niekwestionowanych osiągnięć – klinicyści wciąż oczekują na nowe, lepsze leki przeciwdepresyjne, w szczególności działające szybciej oraz zapewniające stan pełnej remisji (a nie tylko istotnej poprawy) u większego odsetka leczonych, niż ma to miejsce obecnie.

Jak wspomniano, dotychczasowe osiągnięcia psychofarmakoterapii stanów depresyjnych wiązały się głównie z poszukiwaniami mechanizmów działania leków przeciwdepresyjnych na poziomie synaps NA i 5HT. Zdaniem coraz liczniejszej grupy psychofarmakologów, kontynuowanie tego kierunku badań daje już małe szanse na uzyskanie nowych leków, które spełniałyby oczekiwania klinicystów. Wprowadzane w latach 80. i 90. leki o selektywnym lub prawie selektywnym działaniu, są co prawda lepiej tolerowane, nie działają jednak szybciej niż klasyczne trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (niektóre działają wolniej niż TLPD), nie są bardziej skuteczne od nich (liczne ustępują TLPD efektywnością w ciężkich...


View full text...