Leki przeciwhistaminowe - możliwości zastosowania w chorobach niealergicznych

W poprzednim numerze Przewodnika Lekarza (5/2000) ukazał się artykuł dotyczący klasyfikacji i podstawowych właściwości antyhistaminików, a także zastosowania leków przeciwhistaminowych w terapii astmy oskrzelowej. Tym razem tematem artykułu są możliwości zastosowania leków przeciwhistaminowych w chorobach niealergicznych.








Histamina


Histamina (ryc. 1.) może być odpowiedzialna za niektóre procesy zapalne, m.in. za:

-minimalne przetrwałe zapalenie (ang.minimal persistent inflammation), czyli stan kliniczny, w czasie którego nawet przy braku kontaktu z alergenem i nieobecności objawów choroby stwierdza się immunobiochemiczne wykładniki toczącego się procesu zapalnego. Zjawisko powyższe może być w znacznej mierze hamowane przez leki przeciwhistaminowe
[3, 12, 25]. Wykazanie wzrostu stężenia histaminy w materiale z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL) u chorych w czasie fazy późnej w pełni potwierdza jej istotne znaczenie w dokonujących się reakcjach [6, 23, 24],

- chemotaktyczne działanie histaminy, które następuje poprzez wpływ na komórki nabłonka i śródbłonka naczyń krwionośnych. Udział czynników chemotaktycznych oraz cząstek adhezyjnych w tym zjawisku pozwala na rekrutację i migrację komórek zapalnych do miejsca toczącego się zapalenia. Odbywa się to mi.in. za pośrednictwem interleukiny IL-8. Przede wszystkim wykazano, że histamina zwiększa uwalnianie IL-8 z komórek nabłonka oskrzeli [4] i śródbłonka naczyń [18] oraz, że wiąże się to z działaniem na receptory H₁ i H₂. Interleukina ta działa głównie na neutroflile, powodując ich aktywację i chemotaksję, ale jej receptory stwierdza się również na limfocytach T, eozynofilach i bazofilach [20, 21]. Ponadto chemokina ta nasila ekspresję cząsteczek adhezyjnych na granulocytach i monocytach [14]. Możliwe jest także bezpośrednie chemotaktyczne działanie samej histaminy, jak to stwierdzono w stosunku do eozynofili [11, 26],

-zdolność histaminy do zwiększania ekspresji cząsteczek adhezyjnych (ryc. 2.) na komórkach nabłonka dróg oddechowych oraz na komórkach śródbłonka. Prowadzi to do toczenia się leukocytów wzdłuż ściany naczynia – zjawiska rozpoczynającego ich dalszą migrację do tkanek [30]. Wykazano, że histamina wywołuje na śródbłonku nasiloną ekspresję selektyny P [2, 19, 22]. Dowody pośrednie mogłyby wynikać z...


Pełna treść artykułu...