Leki przeciwleukotrienowe w leczeniu astmy oskrzelowej

Pierwsze prace nad leukotrienami rozpoczęły się w roku 1930, kiedy to W. Feldberg, Ch. Kelleway oraz E. Trethevie odkryli wolno reagującą substancję (SRS – slow reacting substance). W 1958 r. E. Brocklehurst nadał jej nazwę wolno reagującej substancji anafilaksji (SRS-A). Lata 80. przyniosły kolejne odkrycia, m.in. dzięki badaniom B. Samuelssona, za które otrzymał Nagrodę Nobla w 1982 r. Zidentyfikowano wówczas leukotrien B4 oraz wykazano, że w skład SRS-A wchodzą: leukotrieny C4, D4, E4 (LTC4, LTD4, LTE4).







Dziś wiadomo, że leukotrieny powstają drogą przemian kwasu arachidonowego przy udziale enzymu lipooksygenazy (ryc. 1.).
LTB4 jest wytwarzany w neutrofilach, makrofagach i monocytach, a charakteryzuje się właściwościami aktywującymi i chemotaktycznymi dla neutrofilów (ryc. 2.). LTC4, LTD4, LTE4 są z kolei wytwarzane przez komórki tuczne, eozynofile i makrofagi. Warunkiem wystąpienia działania biologicznego leukotrienu jest jego połączenie z właściwym receptorem (ryc. 3.). Aktualnie znane są dwa receptory dla LTC4, LTD4 i LTE4, z których najistotniejszy jest receptor pierwszy (Cys LT1 R). Jest on bowiem miejscem działania leków antyleukotrienowych.

Leukotrieny stanowią istotny czynnik zapalenia alergicznego. Jak wykazały wziewne próby prowokacji oskrzeli, największe działanie kurczące oskrzela i powodujące wzrost nadreaktywności oskrzelowej posiada LTC4 i LTD4. Istotne jest również to, że podanie wziewne tych leukotrienów powoduje napływ eozynofilów do miejsca reakcji alergicznej, co potwierdzają badania metodą biopsji oskrzelowej i materiału z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL). Eozynofil jest aktualnie uważany za centralną komórkę zapalenia alergicznego.
Wymienione leukotrieny mają swój istotny udział w patomechanizmie:

- atopowej astmy oskrzelowej,

- astmy towarzyszącej zapaleniu błony śluzowej nosa,

- astmy wysiłkowej,

- tzw. astmy aspirynowej (ryc. 4.).

Charakterystykę tych dwóch ostatnich postaci astmy zestawiono na rycinie 5. i 6. Astma i zapalenie błony śluzowej nosa są przez wielu autorów uważane za jedno wspólne schorzenie dróg oddechowych, choć są i przeciwnicy tej teorii (ryc. 7.).



W Polsce, aktualnie zarejestrowane są dwa leki blokujące CYS LT1: zafirlukast (Accolate) firmy AstraZeneca i montelukast (Singulair) firmy MSD. Należy...


View full text...