Listy do Redakcji
Uwagi w sprawie komentarza redaktorów naczelnych Ginekologii po Dyplomie i Przeglądu Menopauzalnego dotyczącego badania WHI

Szanowny Panie Redaktorze,
Zamieszczenie krytycznego i wyczerpującego komentarza dotyczącego wstępnej interpretacji wyników badań Women’s Health Initiative (Przegląd Menopauzalny 2002, 3, 7–10) uważamy za niezwykle cenne i użyteczne z praktycznego punktu widzenia dla środowiska ginekologów i endokrynologów. Problem jest jednak na tyle istotny i bulwersujący, że chcielibyśmy podzielić się z Czytelnikami poglądami wynikłymi z dyskusji na ten temat w trakcie X Międzynarodowego Kongresu Endokrynologii Ginekologicznej, który odbył się we Wrocławiu we wrześniu 2002 r. Dyskusji przewodniczył prof. Frederic Naftolin, a członkami panelu byli prof. Andrea Genazzani oraz prof. Marian Szamatowicz. Już tytuł sesji był dosyć znamienny: The WHI: What’s all the shouting about? – co w wolnym tłumaczeniu pozwoliliśmy sobie zinterpretować jako: WHI – o co ten cały krzyk?
Prowadzący dyskusje, z czym zgodzili się również członkowie panelu, zakwestionowali uznanie WHI jako badania dotyczącego pierwotnej prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, z powodu oczywistego faktu, że średni wiek pacjentek w chwili włączenia do badania wynosił 63,3 lat, a wynikało to z trudności w rekrutacji pacjentek w młodszych przedziałach wiekowych. Tak więc, i co do tego nie ma żadnych wątpliwości, dotyczył kobiet, u których zmiany miażdżycowe związane z procesem starzenia się już występowały. Dodatkowym dowodem przemawiającym za istotnymi różnicami w podejściu do hormonalnej terapii zastępczej w Europie oraz USA jest praca ostatnio opublikowana w Lancecie w 2002 roku (1), gdzie wśród 1 459 pacjentek pomenopauzalnych szukających porady aż 86% było poniżej 60. roku życia, 19% cierpiało na nadciśnienie tętnicze, 2,8% przyjmowało statyny, 1,9% miało udokumentowaną chorobę serca, a tylko 0,2% przebyty zawał serca. Tak więc jedynie 0,4% spełniało kryteria wyznaczone przez badanie HERS. Inaczej mówiąc, w warunkach europejskich stworzenie grupy takiej jak HERS wymagałoby przebadania populacji 364 750 kobiet pomenopauzalnych, co wydaje się rzeczą nierealną w obliczu faktu, że prowadzona od roku 1966 baza Nurses’ Health Study liczy aktualnie ok. 122 tys. kobiet.
Następnym ograniczeniem badania WHI jest fakt, że zostało ono zaprogramowano jako tzw. intention to treat, co oznacza, że jeżeli pacjentka została raz zakwalifikowana do danej grupy to mimo tego, że w trakcie badania zmieniła grupę, np. z grupy przyjmującej HRT do grupy...


View full text...