Listy do redakcji
Moje drogi do serca

Jestem fizykiem. Miałem zaszczyt od początku być w zespole prof. Zbigniewa Religi. Pacjenci oczekujący na przeszczep serca i wielu innych, którzy wymagali przez pewien czas (od dnia do kilku miesięcy) wspomagania układu krążenia, potrzebowali pompy krwi (sztucznego serca). Skutecznej, bezpiecznej i… polskiej. W owym czasie nie było nas stać na zakupienie urządzeń amerykańskich. Zresztą dzisiaj jest podobnie. W Katedrze Kardiochirurgii Śląskiej Akademii Medycznej profesor utworzył 2-osobową Pracownię Sztucznego Serca. Razem z Romanem Kustoszem często byliśmy przez niego mobilizowani w prosty sposób: wzbudzał w nas poczucie odpowiedzialności za losy pacjentów, dla których jedynym ratunkiem było opracowywane przez nas sztuczne serce. Nie uprawialiśmy nauki, lecz naukowymi metodami projektowaliśmy potrzebne urządzenie. Prace postępowały dwutorowo: z jednej strony zespół medyczny i techniczny rozwijał się, stosując na ratunek sztuczne serce z Moskwy i Brna (w owym czasie był to jeden z najlepszych ośrodków na świecie; dzisiaj już nie istnieje), z drugiej zaś tworzyliśmy zespół specjalistów, konstruując oryginalne polskie serce. Był to okres pionierski na całym świecie. Pierwszy raz sztuczne serce Jarvika z sukcesem zastosowano jako pomost do transplantacji dopiero w 1985 r. W tym roku prof. Religa przeprowadził pierwszą transplantację serca w Zabrzu, a już 2 lata później rozpoczął historię sztucznego serca w Polsce. Aby skonstruować urządzenie tak zaawansowane technicznie, należało krok po kroku realizować założony plan, obejmujący badania anatomiczne, prace projektowe, badania laboratoryjne, badania na zwierzętach oraz pierwsze eksperymenty kliniczne. Po określeniu cech geometrycznych (dopasowanie anatomiczne do przeciętnego dorosłego człowieka) i objętości wyrzutowej (80 ml) należało odpowiedzieć na mnóstwo pytań dotyczących przepływu wewnątrz komory, optymalizacji budowy i sterowania sztucznym sercem. Powstało wiele urządzeń, stanowisk badawczych, zastosowaliśmy także nieznane wcześniej w kraju metody eksperymentalne. Dzięki wizualizacji laserowej, np. mogliśmy optymalizować konstrukcję sztucznej komory serca. Na początku lat 90. pokazywałem swój oryginalny projekt, niesymetryczny kształt komory POLVAD, Robertowi Jarvikowi, a Wiliam Kolff przesłał nam swoje najnowsze komory do przetestowania na zwierzętach (ze wstydem musiałem się potem tłumaczyć, dlaczego ich nie przeprowadziliśmy – oczywiście, szkoda nam było tych skromnych...


View full text...