Magnetoledoterapia oraz magnetostymulacja – metody fizykoterapeutyczne wspomagające leczenie po oparzeniu ręki – opis przypadku

Wstęp

Oparzenia, które są wynikiem uszkodzenia tkanek bezpośrednio spowodowanego działaniem czynnika termicznego, stanowią duży problem terapeutyczny. Rocznie w Polsce ulega oparzeniom ok. 350 tys. osób, z czego 60% stanowią osoby dorosłe. Ponad 45% to oparzenia kończyn górnych. W wyniku urazu spowodowanego działaniem wysokiej temperatury występuje uszkodzenie mikrokrążenia oraz znacznie wzmożona przepuszczalność osocza i elektrolitów wraz z innymi składnikami krwi [1, 2]. Gdy okres gojenia przedłuża się przez ziarninowanie w ranie, znacznie zwiększa się rozwój tkanki łącznej, czego efektem jest powstanie blizny. Najczęściej są to blizny przerostowe, w których odkładają się włókna kolagenowe. Złożoność tego zagadnienia w połączeniu z zaburzeniami gojenia rany oparzeniowej wymaga podejścia interdyscyplinarnego [3, 4].
W medycynie coraz częściej znajdują zastosowanie metody fizykalne, które naturalnie wspomagają procesy gojenia rany przez ziarninowanie. Dzięki rozwojowi technologii obecnie możliwe jest zastosowanie połączenia niskoenergetycznego promieniowania optycznego generowanego przez diody LED oraz zmiennego pola magnetycznego, które ma niskie wartości indukcji. Jego działanie opiera się na zjawisku jonowego rezonansu cyklotronowego. Zabiegi realizowane są w postaci magnetoledoterapii poprzez aplikatory magnetyczno-świetlne [5, 6].
Półprzewodnikowe diody LED wytwarzają promieniowanie nielaserowe, które z punktu widzenia terapeutycznego ma najkorzystniejsze parametry (długości fali oraz energii światła). Gwarantuje to penetrację do głębszych warstw skóry. Zmienne pole magnetyczne i jego charakterystyczny przebieg zapewniają częstotliwości rezonansowe wybranych jonów, których zawartość ma znaczny wpływ na przebieg procesów metabolicznych [6, 7].
Łączne zastosowanie powyższych metod z parametrami leczniczymi skutkuje działaniem synergistycznym, które jest bardzo korzystne w przypadku gojenia się ran [6].

Cel pracy

Celem pracy jest przedstawienie efektów magnetostymulacji oraz magnetoledoterapii zastosowanej w leczeniu oparzenia termicznego II stopnia kończyny górnej u 48-letniego pacjenta.

Opis przypadku

U 48-letniego pacjenta na skutek oparzenia gorącym olejem silnikowym doszło do urazu termicznego II stopnia powierzchni zewnętrznej oraz wewnętrznej ręki. Pacjent był hospitalizowany na oddziale chorób wewnętrznych. Przed rozpoczęciem cyklu zabiegów oceniono sprawność podstawowych czynności ruchowych ręki, m.in. zaciskanie pięści i opozycję kciuka. Czynności nie zostały wykonane w pełnym zakresie – było to niemożliwe ze względu na utrzymujący się obrzęk oraz stan zapalny. U pacjenta przeprowadzono cykl 30 zabiegów wykonywanych codziennie z wyjątkiem sobót i niedziel. Stosowano zabiegi magetoledoterapii (czas zabiegu 30 min) oraz zmienne pole magnetyczne w postaci magnetostymulacji (12 min). Wykorzystano urządzenie z aplikatorem magnetycznym w postaci obręczy oraz urządzenie posiadające dwie duże matryce diod LED ustawione tak, aby objąć swoim działaniem całość obszaru kończyny poddanej terapii. Urządzenie emitowało zmienne pole magne­tyczne o przebiegu sinusoidalnym o średniej częstotliwości 181,88 Hz. Urządzenie do ledoterapii emitowało promieniowanie optyczne z zakresu światła podczerwonego i czerwonego, przy długości fali 850 nm i gęstości energii 1,64 J/cm2. Program terapii zastosowano jednocześnie, przy 50% możliwej intensywności urządzenia. Po 10 zabiegach zaobserwowano znaczne zmniejszenie miejscowego obrzęku. Zauważalne było ponadto uelastycznienie tkanki, zwiększenie ukrwienia, rozszerzenie naczyń krwionośnych. Po zakończeniu cyklu 30 zabiegów okolica oparzenia była niebolesna, pozbawiona pęcherzy, miękka, bez przerostów surowiczych (ryc. 1). Stwierdzono znaczną poprawę mikrokrążenia w obrębie uszkodzonych tkanek. W kontrolnym badaniu fizykalnym oceniono czynności ruchowe oparzonej ręki, które zostały wykonane w pełnym zakresie. Pacjent podczas wykonywania czynności nie odczuwał dolegliwości bólowych.

Omówienie

Oparzenia termiczne okolic rąk i twarzy to najcięższe oparzenia skóry, które stanowią istotny problem terapeutyczno-kosmetologiczny. Duże znaczenie u opisywanego pacjenta ma fakt, że w przypadku uszkodzenia pochodzenia termicznego w obrębie ręki znaczące zaangażowanie czynnościowe i współzależność mięśni, stawów oraz nerwów stanowią znaczne utrudnienie w prowadzeniu skutecznej terapii. Istnieją dwa mechanizmy obronne organizmu – zdolność do odrastania tkanki macierzystej lub zastępowanie ubytku tkanką łączną. Mimo że organizm uruchamia w wyniku urazu termicznego dwa mechanizmy, to istnieje znaczne prawdopodobieństwo powstania blizny, która przechodzi różne fazy gojenia [3, 4].
Najczęściej efektem naturalnego gojenia rany są powstające w procesie gojenia blizny, które są przeroś­nięte i ograniczają sprawność czynnościową tkanek, a także powodują niekorzystny wygląd chorego miejsca. Najlepiej sprawdza się w takich przypadkach terapia wspomagająca w postaci magnetoledoterapii oraz magnetostymulacji. Rokowanie przy połączeniu leczenia farmakologicznego oraz zabiegów jest bardzo korzystne, co obserwowano w opisanym przypadku. Magnetoledoterapia jest jedną z bardziej nowoczesnych metod stosowanych w leczeniu ran o charakterze przewlekłym, najczęściej owrzodzeń, stopy cukrzycowej oraz zmian o podłożu miażdżycowym [2, 8].
W przypadku terapii oparzeń dobrze sprawdza się mechanizm oddziaływania zmiennych pól magnetycznych o niskich wartościach indukcji oraz promieniowania niskoenergetycznego w magnetoledoterapii. Po terapii można zaobserwować lepsze unaczynienie tkanek dzięki efektowi wazodylatacyjnemu, pobudzenie procesu neoangiogenezy oraz relaksację mięśniówki gładkiej naczyń. Stwierdza się też nasilenie procesów naskórkowania i poprawę jakości blizny. Fibroblasty układają się wzdłuż linii pola magnetycznego. Uzyskuje się hamowanie procesów infekcyjnych oraz zapobieganie miejscowym powikłaniom [6, 8].

Oświadczenie

Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów.

Piśmiennictwo