Masa ciała a zaburzenia czynności poznawczych

Zaburzenia dementywne dotykające znaczną część populacji w wieku podeszłym stają się jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych. Niepowodzenia w poszukiwaniach nowych strategii terapeutycznych uwidaczniają znaczenie wczesnej diagnozy i szybkiego rozpoczęcia leczenia zaburzeń otępiennych.

Utrata masy ciała jest powszechna u osób z zaburzeniami dementywnymi, szczególnie z chorobą Alzheimera, i wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością. Badania epidemiologiczne dość konsekwentnie wskazują, że utrata masy ciała w późniejszych okresach życia zwykle poprzedza deteriorację poznawczą, która występuje już kilka lat przed klinicznym rozpoznaniem otępienia. Jednocześnie zwiększony wskaźnik masy ciała (body mass index – BMI) w wieku późniejszym może się wiązać z mniejszym ryzykiem wystąpienia demencji.

Kilka czynników uczestniczących w procesie neurozwyrodnieniowym może prowadzić do utraty masy ciała. Należą do nich zaburzenia zachowania wynikające ze stanu psychicznego, zaburzenia zmysłów węchu i smaku oraz procesy patologiczne obejmujące istotne ośrodki mózgowia, a zwłaszcza podwzgórza. Jednym z czynników, który częściowo tłumaczy związek pomiędzy zmianami neurozwyrodnieniowymi mózgowia i utratą masy ciała, jest hormon leptyna. Zależność między masą ciała a ryzykiem demencji wydaje się odmienna w różnych okresach życia. Nadwaga lub otyłość w wieku średnim wiąże się ze wzrostem ryzyka pojawienia się otępienia w wieku późniejszym.

Dotychczasowe badania oparte najczęściej na analizie BMI nie pozwalają określić kierunku zależności pomiędzy procesem otępiennym a utratą masy ciała. Analiza składu ciała powinna być uwzględniona w przyszłych badaniach.

Dementia has become a major public health concern due to population aging. Recent failures in clinical drug trials highlight the importance of evaluating and treating patients with dementia as early as possible.

Weight loss is common in people with dementia, particularly Alzheimer’s disease, and it is correlated with increased mortality. Epidemiological studies have shown that late-life weight loss can precede the cognitive decline and begins years before the diagnosis of dementia. Concomitantly late-life elevated body mass index (BMI) confers a lower risk of having dementia. Several factors directly related to neurodegeneration could lead to weight loss in dementia, including cognitive and psychiatric problems, altered olfaction and gustation, and pathology of important structures in the brain, particularly the hypothalamus.

The hormone leptin may partially explain the mechanism of how weight loss can precede the cognitive decline. There are differences in the association between midlife BMI and dementia compared to late-life BMI and dementia. Being overweight or obese in mid-life is a risk factor for dementia.

Previous studies were mainly based on BMI as a measurement of weight loss, which does not allow one to determine the direction of the association between weight loss and the dementing process. Body composition analysis should be included in further research.