Mezenchymalne komórki macierzyste w reumatologii: nadzieja ze znakiem zapytania
ROZMOWA Z PROF. EWĄ KONTNY

O nadziejach związanych z mezenchymalnymi komórkami macierzystymi, potrzebie badań klinicznych oraz korzyściach terapeutycznych płynących z zastosowania komórek – mówi prof. Ewa Kontny, immunolog z Zakładu Patofizjologii i Immunologii Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.

Na czym polega specyfika mezenchymalnych komórek macierzystych?

Macierzyste komórki mezenchymalne są komórkami występującymi w większości unaczynionych tkanek. Wywodzą się z mezodermy i są znane od ponad czterdziestu lat. Mają unikatowe właściwości, ponieważ z jednej strony potrafią się różnicować w co najmniej trzy podstawowe linie komórek: adipocyty, chondrocyty, osteoblasty, i potencjalnie mogą odtwarzać składowe tkanki łącznej: tkankę tłuszczową, chrząstkę czy kość, a z drugiej strony w warunkach stworzonych w laboratorium mogą się różnicować również w komórki wywodzące się z endodermy i ektodermy. Tak więc macierzyste komórki mezenchymalne mają duże możliwości różnicowania się w inne tkanki. Oprócz właściwości regeneracyjnych komórki te wykazują również właściwości immunoregulacyjne. Są w stanie odtwarzać uszkodzoną tkankę, mogą również modulować przebieg odpowiedzi immunologicznej, która w danej chwili, w danej tkance – czy to uszkodzonej, czy zakażonej – występuje. Z tych względów komórki te budzą takie zainteresowanie.

Czyli właściwości tych komórek mogą być wykorzystywane terapeutycznie.

W pewnym sensie tak. W ciągu ostatnich dwudziestu lat dokonał się ogromny postęp w leczeniu chorych na choroby reumatyczne. Ten postęp przede wszystkim jest związany z odkrywaniem leków biologicznych neutralizujących cytokiny, a także innych leków, które hamują postęp choroby. Jednak pewna grupa chorych ze schorzeniami reumatycznymi nie odpowiada na terapie biologiczne. W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów aż 30 procent chorych nie odpowiada na żadną z możliwych dostępnych terapii. Jednak nawet jeśli u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów kontrolujemy przebieg odpowiedzi zapalnej i objawy kliniczne, to nie znaczy to jeszcze, że możemy leczyć to, co jest destrukcyjnego, czyli uszkodzenia chrząstki czy kości stawowej, co przecież prowadzi do kalectwa. Tak samo jest w przypadku spondyloartropatii zapalnych. W wypadku tych chorób mamy skuteczne leki biologiczne (neutralizujące interleukiny 23 i 17), które łagodzą przebieg choroby, ale nie ma leków, które przywracałyby prawidłową przebudowę tkanki kostnej. Podobnie jest w...


Pełna treść artykułu...