Monitoring pyłkowy - jego znaczenie kliniczne w praktyce lekarza dermatologa i alergologa

Pyłki roślin są męskimi gametami (mikrosporami) roślin nasiennych, przenoszonymi z rośliny na roślinę przez wiatr (rośliny wiatropylne) lub owady (rośliny owadopylne). Wielkie zainteresowanie lekarzy tymi strukturami wynika z rozpowszechnienia alergii na pyłki. Ocenia się, że 15 proc. populacji jest uczulona na pyłki roślin wiatropylnych [3], a objawy chorobowe mogą dotyczyć praktycznie każdego narządu [4].









Zarys historyczny


Na potencjalne działanie chorobotwórcze pyłku roślin uwagę zwrócił Bostock, a następnie w XIX w. Blackley, który jako pierwszy wykonywał testy skórne, dokonał również oceny stężenia pyłku w powietrzu metodą inercyjną wykorzystując 4 ustawione pionowo, pokryte lepką substancją szkiełka mikroskopowe, każde zwrócone w inną stronę świata [2]. Regularne badania nad problemem uczulenia na pyłki roślin podjęto na początku XX w., kiedy ugruntowała się nowa dziedzina medycyny – alergologia. Do Polski zagadnienia te zostały wprowadzone przez krakowskiego dermatologa, prof. Obtułowicza (1902-1970), który w 1939 r. opublikował pierwszy w polskim piśmiennictwie lekarskim artykuł na temat pyłkowicy [29]. Rozwój aeropalinologii dla celów lekarskich od momentu ukazania się tej pionierskiej publikacji aż do lat 90. przedstawiono w osobnym opracowaniu [40].

Obecnie monitoring pyłkowy zajmuje bardzo ważne miejsce w alergologii. Komunikaty pyłkowe są precyzyjnym i ważnym narzędziem pracy lekarza alergologa. Punkty pomiarowe, skupione wokół Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych oraz jednostek naukowych dostarczają rzetelnych danych dla każdego regionu Polski [34]. Informacje dla pacjentów i lekarzy rozpowszechniają gazety, stacje radiowe i telewizyjne o zasięgu lokalnym i ogólnokrajowym. Stosownie do wysokiej częstości uczuleń na pyłki, aeropalinologii poświęca się sporo uwagi w programie kształcenia alergologów.



Metody pomiaru stężenia pyłku


Metody pomiaru stężenia pyłku w powietrzu można podzielić na:

- grawimetryczne,

- inercyjne [16].

Metody grawimetryczne (sedymentacyjne) opierają się na wystawianiu w określonym przedziale czasu ułożonych poziomo szkiełek mikroskopowych pokrytych lepką substancją, na których pod wpływem siły ciążenia osadzają się pyłki. Metoda ta jest bardzo prosta w wykonaniu, opracowano również wzór, na podstawie...


View full text...