Możliwość zastosowania ekstraktu sylimaryny w alkoholowej chorobie wątroby – przegląd literatury

Efektem długotrwałego spożywania nadmiernych ilości alkoholu etylowego jest rozwój alkoholowej choroby wątroby (alcoholic liver disease – ALD), cechującej się różnego stopnia uszkodzeniami narządu. Podstawą leczenia jest całkowita abstynencja, która wpływa na znaczące zmniejszenie śmiertelności pacjentów, i leczenie dietetyczne, polegające na przeciwdziałaniu nadmiernej utracie masy ciała, zanikowi mięśni oraz wyrównywaniu niedoborów witamin i składników mineralnych, zwłaszcza że ta grupa pacjentów jest bardzo często narażona na niedożywienie. Przemiany etanolu w organizmie prowadzą do produkcji znacznych ilości wolnych rodników, odpowiedzialnych za powstanie zjawiska tzw. stresu oksydacyjnego. Jest on uważany za główny czynnik uszkadzający wątrobę, dlatego badacze poszukują substancji, które mogłyby mieć istotny wpływ na jego zmniejszenie. Celem niniejszej pracy było określenie na podstawie aktualnie dostępnego piśmiennictwa możliwości zastosowania ekstraktu sylimaryny, pozyskiwanego z nasion ostropestu plamistego, jako elementu wspomagającego leczenie dietetyczne pacjentów z ALD oraz charakterystyka ewentualnych skutków niepożądanych. Wnioski wypływające z badań prowadzonych z udziałem pacjentów w różnych stadiach ALD są niejednoznaczne. Prawdopodobnie wpływ na to ma dawka ekstraktu sylimaryny i czas jej stosowania, jak również to, że jej składniki wykazują niską rozpuszczalność w wodzie i tłuszczach, a ich resorpcja w jelitach jest ograniczona. Na biodostępność może mieć także wpływ stan odżywienia pacjenta. W doświadczeniach z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych stosowano różne modele badawcze – większość wyników wskazuje jednak, że sylimaryna przede wszystkim normalizuje poziom enzymów wątrobowych, a ponadto wpływa korzystnie na parametry obrony antyoksydacyjnej, ogranicza proces peroksydacji lipidów i hamuje produkcję mediatorów odpowiedzi zapalnej. Co ważne, w żadnym badaniu nie obserwowano efektów ubocznych stosowania ekstraktu sylimaryny. Analiza piśmiennictwa skłania do wniosku, że pacjenci z ALD mogą odnieść pewne korzyści ze stosowania ekstraktu sylimaryny, zwłaszcza że wszystkie badania potwierdzają jej bezpieczeństwo.

The development of alcoholic liver disease (ALD), characterised by different degrees of liver damage, may be one of the possible effects of the long-term, excessive alcohol consumption. The treatment is based on total abstinence, which affects a significant mortality reduction and on nutritional therapy associated with excessive weight loss and muscle atrophy prevention, as well as reducing vitamin and mineral deficiency, especially as these patients are very often at risk of malnutrition. Ethanol transformation in the body leads to the free radical production, which generates so called oxidative stress. As this is considered the main factor in the liver damage, researchers have been trying to identify substances that could have a significant effect on oxidative stress reduction. The aim of the study was to define the possibility of applying the silymarin extract from seeds of milk thistle as a supporting element in the nutritional treatment of alcoholic liver disease and to characterise its potential adverse effects based on the currently available literature. Studies conducted in groups of patients at various stages of alcoholic liver disease provide ambiguous results. This may be due to the applied time and dosage of the silymarin extract, due to the fact that its components are characterised by low water and fats solubility, as well as low re-absorption in the intestine. It is also possible that bioavailability is influenced by the patient’s nutritional state. However, in experiments applied in various laboratory animal models, most of the results indicated that the silymarin first of all normalises liver enzyme levels, has also a positive influence on the parameters of antioxidative defense, reduces lipid peroxidation and inhibits the production of inflammatory response mediators. It is especially important that no side effects were observed during use of the silymarin extract in any study. It may be concluded that alcoholic liver disease patients may experience some benefits while using silymarin extract, especially given that all studies confirmed its safety.