Mukowiscydoza – nadal aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny

W pracy przedstawiono podstawy genetyczne oraz patofizjologiczne mukowiscydozy. Podano również najczęstsze sposoby jej ujawniania się. Wskazano aktualnie istniejące możliwości terapii, zarówno przyczynowej, jak i objawowej. Szczególny nacisk położono na problem często niedocenianego postępowania żywieniowego. Podkreślono znaczenie współdziałania wielospecjalistycznego zespołu w kompleksowym leczeniu mukowiscydozy, a także pełnego zaangażowania w ten proces pacjenta i jego rodziny.






Mukowiscydoza (ang. cystic fibrosis (CF) jest najczęściej występującą jednogenową chorobą rasy białej, dziedziczącą się w sposób autosomalny recesywny. Częstość jej występowania w Europie wynosi średnio 1:2 500 żywo urodzonych noworodków. Jednakże w niektórych krajach choroba występuje znacznie rzadziej, należą do nich m.in.: Szwecja (1:8 000), Włochy (1:15 000) i Finlandia (1:40 000). W Polsce częstość występowania mukowiscydozy szacuje się na 1:2 300. Choroba znacznie rzadziej obserwowana jest w innych populacjach, np. 1:17 000 u Afroamerykanów i 1:90 000 na Hawajach. Mukowiscydoza jest chorobą ogólnoustrojową, o różnorodnej ekspresji klinicznej. W klasycznej postaci objawia się zapaleniami oskrzeli i płuc, zewnątrzwydzielniczą niewydolnością trzustki, niepłodnością męską oraz podwyższonym stężeniem chlorków w pocie.

W połowie lat 80. zlokalizowano na długim ramieniu chromosomu 7 gen odpowiedzialny za występowanie mukowiscydozy. Ostatecznie został on sklonowany i scharakteryzowany w roku 1989 [1]. Jest to jeden z większych genów ludzkich, zbudowany z 250 tys. par zasad i zawierający 27 aksonów (fragmentów kodujących). Jego produktem białkowym jest białko CFTR (ang. Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator), zbudowane z 1 480 reszt aminokwasowych i występujące w komórkach nabłonka wydzielniczego płuc, trzustki, jelita grubego, gruczołów potowych, wątroby i ślinianek. W strukturze białka CFTR wyróżnić można 2 hydrofobowe fragmenty śródbłonowe TM1 i TM2, zakotwiczające białko oraz duży hydrofilowy region cytoplazmatyczny, w którym obecne są domeny wiążące nukleotydy NBF1 i NBF2 (krytyczne dla funkcjonowania białka) oraz domena regulująca R. Badania elektrofizjologiczne sugerują, że białko CFTR pełni funkcję niskowoltażowego kanału chlorkowego zależnego od cAMP. Nie można jednak rozpatrywać kanału CFTR, jako izolowanej struktury komórki. Cały model funkcjonalny wydaje się być...


Pełna treść artykułu...