Najbardziej nieszczęśliwy w pożyciu małżeńskim król Stefan Batory (1533–1586)

Po ucieczce pierwszego króla elekcyjnego Henryka Walezego do Francji, kandydatami do tronu polskiego byli cesarz austriacki Maksymilian II, którego wojska pod Byczyną (znajdującą się na terenie Śląska Opolskiego) pokonał hetman Jan Zamoyski (Jan Matejko namalował piękny obraz Jan Zamoyski pod Byczyną), oraz książę Siedmiogrodu (Transylwanii kojarzonej z postacią Drakuli) Stefan Batory.
Po elekcji na króla Polski Stefan Batory musiał poślubić siostrę Zygmunta Augusta – Annę Jagiellonkę (1523–1596), która – co było ewenementem w tamtych czasach – była starą panną („zawdzięczała” to swojej matce, królowej Bonie). Anna Jagiellonka liczyła wówczas 50 lat, a Stefan Batory tylko 40 lat.
Stefan Batory, jeden z najwybitniejszych królów elekcyjnych, książę Siedmiogrodu, był synem Stefana, wojewody siedmiogrodzkiego, i Katarzyny Telegdy. Zaślubiny oraz koronacja pary monarszej odbyły się na Wawelu l maja 1576 r. Anna Jagiellonka nie tylko nie grzeszyła urodą, ale już wówczas cierpiała na poważne dolegliwości reumatyczne oraz zaawansowaną próchnicę zębów, dlatego też król unikał kontaktów z nią, stąd przypuszczenia o impotencji Stefana Batorego. Według współczes- nych Stefan Batory spędził w łożnicy Anny Jagiellonki tylko dwie lub trzy noce, gdy zaś próbowała odwiedzać go w jego komnacie, wymykał się z niej. W związku z tym doszło na dworze królewskim do głośnego skandalu, ponieważ dziesiątki dworzan śledziły perypetie małżeńskie króla.
Stefan Batory zmarł nagle 12 grudnia 1586 r., po 10 latach panowania w Polsce. Wyjątkowo rzadko bywał na Wawelu z powodu ciągle prowadzonych wojen z Moskwą Iwana Groźnego o tzw. Inflanty (vide przepiękny obraz Jana Matejki Stefan Batory pod Pskowem).
Tutaj mała dygresja. W bitwie pod Wielkimi Łukami odznaczył się jeden z najwybitniejszych artylerzystów i pirotechników tamtych czasów – Bartłomiej Nowodworski (wsławił się m.in. wysadzeniem bram w słynnej bitwie pod Lepanto z Turkami). Przed wojną w tzw. serii królewskiej ukazał się znaczek przedstawiający Stefana Batorego właśnie pod Wielkimi Łukami. Niestety, w wojnach moskiewskich Bartłomiej Nowodworski stracił rękę i bez reszty poświęcił się fundacji tzw. szkół nowodworskich w Krakowie, przygotowujących młodzież do podjęcia studiów na Wszechnicy Jagiellońskiej. Dzisiaj w tzw. Collegium Nowodworskiego w Krakowie przy ul. św. Anny znajduje się rektorat Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stefan Batory zmarł...


View full text...