Nawracające zaburzenia afektywne - wybrane problemy kliniczne

Nawracające zaburzenia afektywne obejmują grupę zaburzeń psychicznych wchodzących w skład wyodrębnionej przez E. Kraepelina psychozy (obłędu) maniakalno-depresyjnej [1]. W latach 60. nastąpiło podważenie jedności nozologicznej psychozy maniakalno-depresyjnej, z której wydzielono zaburzenia o przebiegu dwubiegunowym i jednobiegunowym (obecnie stosowana nazwa: zaburzenia depresyjne nawracające) (por. Klasyfikacje: ICD-10 [2], DSM-IV [3]).





Występowanie
Stany depresyjne należą do najczęściej obserwowanych zaburzeń psychicznych. Występowanie depresji określa się na 15–20 proc., co oznacza, że u co 5. lub 6. mieszkańca krajów wysoko rozwiniętych mogą okresowo wystąpić objawy tego zaburzenia psychicznego. W ostatnich kilkudziesięciu latach zwiększyła się liczba osób ujawniających okresowo stany depresyjne. Oprócz wpływu czynników psychospołecznych, którym przypisuje się znaczenie przyczynowe części reakcji depresyjnych, główną rolę odgrywa tu wydatne wydłużenie życia populacji, depresja bowiem należy do najczęstszych zaburzeń psychicznych po 50. roku życia.

Podstawowe znaczenie w kształtowaniu wskaźnika rozpowszechnienia depresji przypada nawracającym zaburzeniom afektywnym typu endogennego, których wykrywalność wydatnie wzrosła. Przy wąskiej definicji psychozy maniakalno-depresyjnej – występowanie tego zaburzenia szacowano na granicy 0,5–1,0 proc. (10-krotnie mniejsze niż zaburzeń depresyjnych-nawracających). Wg Angsta i wsp. [4] występowanie (prevalence) soft bipolar disorder może sięgać 24 proc., w tym 11 proc. stanowi właściwy zakres zaburzeń dwubiegunowych, a 13 proc. – łagodna ekspresja bipolarności (zaburzenia mieszczące się pomiędzy stanami zdrowia i zaburzeniami dwubiegunowymi).
Etiologia i patogeneza
W poszukiwaniu przyczyn chorobowych zaburzeń nastroju dominują dwa pozornie przeciwstawne podejścia. Jedno, które można nazwać psychologicznym, przypisuje szczególne znaczenie cechom osobowości i wydarzeniom życiowym, przedstawiciele drugiego kierunku są skłonni wiązać depresję z zaburzeniami przemiany materii mózgu. Postępy badań nad przyczynami i patogenezą depresji pozwalają sądzić, że oba podejścia, często traktowane jako konkurencyjne, w rzeczy samej się uzupełniają. Żadne z nich traktowane oddzielnie nie wyjaśnia w sposób zadowalający przyczyny i patogenezy depresji. Koncepcje...


Pełna treść artykułu...