Newralgiczne elementy w procesie wyrażania przez pacjenta zgody na świadczenie zdrowotne

Wprowadzenie:
Przeprowadzone w szpitalach w 2019 roku badania, które objęły zarówno formularze świadomej zgody na zabiegi o podwyższonym ryzyku, jak i ankiety na temat poziomu wiedzy chorych w przedmiocie prawa do wyrażenia świadomej i poinformowanej zgody na leczenie dostarczyły istotnych informacji w zakresie kluczowych elementów wymaganych do zgodnego z prawem procedowania w procesie podejmowania decyzji terapeutycznych.

Cel pracy:
W ankiecie na temat znajomości zasad udzielania zgody na wykonanie zabiegu indagowano respondentów na temat ich znajomości zasad dotyczących wyrażania zgody na operację lub zabieg o podwyższonym ryzyku. Ustalano także, czy pacjenci są świadomi istnienia dla personelu medycznego prawnych konsekwencji na wypadek niewłaściwego procedowania w procesie wyrażania zgody oraz jakie czynniki stanowią dla nich kluczowy element decyzyjny w tym procesie.

Materiał i metody:
W dwóch szpitalach województwa świętokrzyskiego przeprowadzono badanie naukowe obejmujące ocenę formularzy świadomej zgody na zabiegi medyczne operacyjne lub o podwyższonym ryzyku dla pacjenta. Równolegle w jednym z dwóch wskazanych szpitali, wieloprofilowym, pośród losowo wybranych pacjentów oczekujących na tego rodzaju procedurę medyczną zebrano na podstawie narzędzia badawczego – autorskiej ankiety – dane na temat poziomu wiedzy chorych co do prawa do podjęcia autonomicznej, świadomej i poprzedzonej wymaganym pouczeniem terapeutycznym decyzji o poddaniu się procedurze medycznej.

Wyniki i wnioski:
Przeprowadzane badania wykazały, że w procesie wyrażania zgody na stwarzające dla pacjenta podwyższone ryzyko leczenie zarówno same elementy narzędzia, jakim jest formularz świadomej zgody, wykorzystywany do odbioru tego rodzaju oświadczenia na piśmie, czego wymaga w polskim prawie ustawodawca, jak i w równym stopniu ich treść oraz sposób przekazania pacjentowi tych informacji mają kluczowe znaczenie dla udzielenia prawnie skutecznej zgody na procedurę medyczną.



Introduction:
The study rolled out in the hospitals in 2019, which covered both informed consent forms to high risk procedures, as well as surveys on the patients’ knowledge on their right to give an informed consent to treatment, has provided vital information on the key elements required to legally proceed in the process of making therapeutic decisions.

Aim of the research:
The survey asked the respondents about their command of the rules to give consent to a high-risk medical surgery or procedure.

Material and methods:
A scientific study was rolled out in 2 hospitals in the Świętokrzyskie voivodeship and was aimed to assess informed consent forms to medical procedures (surgical or high-risk ones). Concomitantly, data on the patients’ state of knowledge on their right to make an autonomous, informed decision to undergo a specific medical procedure, preceded by doctor-patient communication, were gathered in a research tool, a survey developed by its authors.

Results and conclusions:
The study has shown that in the process of giving consent to treatment carrying high risk for the patient, the very elements of the tool, i.e. the informed consent form, used to receive this type of declaration in writing (as required by the Polish legislature), and equally their content and how this information is conveyed to the patient, are of pivotal importance in giving legally effective consent to a medical procedure.