Niedokrwistość z niedoboru żelaza – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości na świecie jest niedobór żelaza. Prawidłowo zbilansowana dieta zabezpiecza przed niedoborem żelaza. Ważną rolę w kontroli gospodarki żelazowej odgrywa hepcydyna oraz białka chelatujące, których stężenia wykorzystuje się w diagnostyce. Homeostaza żelaza nie obejmuje mechanizmów pozbywania się nadmiaru żelaza. Jeśli niedokrwistość z niedoboru żelaza rozpoznajemy u mężczyzn albo u kobiet w wieku pomenopauzalnym, którzy nie mają fizjologicznych strat żelaza, to w każdym przypadku obowiązuje pełna diagnostyka wykluczająca krwawienie. Niedokrwistość z niedoboru żelaza może być pierwszym objawem choroby nowotworowej przewodu pokarmowego. U większości pacjentów z niedokrwistością z niedoboru żelaza wystarczające jest leczenie żelazem doustnym. Leczenia nie należy włączać pochopnie, bez wykonania badań gospodarki żelazowej. Niską wartość diagnostyczną ma badanie stężenia wolnego żelaza. Najwyższą swoistość dla niedoboru żelaza ma obniżone stężenie ferrytyny oraz obniżone wysycenie żelazem transferyny. Substytucja żelazem ma na celu nie tylko wyrównanie niedokrwistości, lecz także uzupełnienie „magazynu” żelaza, co wymaga odpowiednio długiego leczenia.

Iron-deficiency anaemia is the most common diagnosed anaemia. A daily, properly balanced diet protects against iron deficiency. An important role in controlling iron store is played by hepcidin and chelating proteins, the levels of which are used in diagnostics. Iron homeostasis does not include mechanisms of removing iron overload. The appearance of iron deficiency in an adult male or in postmenopausal female means blood loss until proven otherwise. Iron deficiency anaemia may be the first symptom of gastrointestinal cancer. For the majority of cases oral iron therapy is adequate. This treatment, however, should not be provided hastily, without conducting iron store measurements.

The free iron concentration is of low diagnostic value. The highest specificity for iron deficiency is reduced concentration of ferritin and reduced iron saturation of transferrin. The serum ferritin level is the most convenient laboratory test to estimate iron stores.

The goal of therapy in patients with iron-deficiency anaemia is not only to repair the anaemia, but also to provide the stores.