Nietrzymanie moczu w praktyce lekarza rodzinnego

Nietrzymanie moczu, definiowane jako mimowolne oddawanie moczu, nie jest jednostką chorobową, ale objawem, który mogą wywołać rozmaite przyczyny. Pojawia się wówczas, gdy dochodzi do zaburzeń funkcjonowania cewki moczowej i/lub pęcherza moczowego, toteż precyzyjny wywiad oraz badanie przedmiotowe powinny zmierzać do ustalenia prawdopodobnych przyczyn, mechanizmu oraz stopnia ciężkości zaburzenia.





Nietrzymanie moczu niewielkiego stopnia może być skutecznie leczone w gabinecie lekarza rodzinnego w wyniku skojarzenia terapii behawioralnej, w szczególności ćwiczeń wzmacniających mięśnie dna miednicy z lekami antycholinergicznymi. Pacjentów, u których stwierdza się nietrzymanie moczu o cięższym przebiegu lub nieustalonej etiologii należy kierować na badania urodynamiczne i specjalistyczne leczenie urologiczne.
Nietrzymanie moczu jest niemałym problemem społecznym. Na ogół ma charakter przewlekły. Znacznie ogranicza aktywność życiową pacjenta oraz upośledza jego kontakty towarzyskie i działalność zawodową. Intymny charakter zaburzenia sprawia, że trudno oszacować rzeczywistą liczbę dotkniętych nim osób. Ocenia się, że na nietrzymanie moczu cierpi około 10 proc. kobiet, a u dalszych 40 proc. pojawia się ono sporadycznie. Nietrzymanie moczu występuje także często u zaawansowanych wiekiem pensjonariuszy domów pomocy społecznej oraz u dzieci. Powstaniu tego zaburzenia sprzyjają:

- zmiany patologiczne w układzie moczowym,

- zabiegi urologiczne na cewce moczowej, prostacie lub pęcherzu moczowym,

- wielorództwo,

- zaawansowany wiek,

- otyłość,

- cukrzyca,

- choroby układu oddechowego przebiegające z uporczywym kaszlem,

- choroby mózgu i urazy rdzenia kręgowego,

- zaburzenia psychiczno-emocjonalne,

- w przypadku 95 proc. dzieci, u których występuje moczenie nocne – niedojrzałość czynnościowa układu nerwowego.



Patofizjologia nietrzymania moczu


Oddawanie moczu jest czynnością odruchową, która wymaga koordynacji skurczu wypieracza moczu z relaksacją zwieraczy. Odruch jest kontrolowany świadomie przez ośrodki kory mózgowej połączone bezpośrednio z ośrodkiem mikcji na poziomie pnia mózgu (pętla I, wyższa), który poprzez drogi rdzeniowe kontroluje z kolei neurony rdzenia kręgowego w odcinku krzyżowym (S2, S3, S4 – pętla II, niższa)....


View full text...