Nietypowy obraz cukrzycy u dzieci – kiedy powinniśmy podejrzewać cukrzycę polekową? Przegląd literatury oparty na opisie przypadku klinicznego

Wprowadzenie
Termin „cukrzyca polekowa” opisuje heterogenną grupę zaburzeń metabolizmu glukozy cechujących się hiperglikemią wywołaną przez stosowanie leków. Uważa się, że są one odwracalne po odstawieniu diabetogennego leku, aczkolwiek w przypadku niektórych substancji oraz czasu jej stosowania i wskaźnika masy ciała pacjenta może dojść do utrwalenia zaburzeń pomimo zaprzestania stosowania danego leku.

Opis przypadku
Podczas wizyty kontrolnej 13-letniego chłopca chorującego na zespół nerczycowy, rozpoznano cukrzycę. Pacjent do tej pory leczony był takrolimusem i prednizonem z powodu zespołu nerczycowego. Przy przyjęciu wykazywał cushingoidalną sylwetkę oraz skarżył się na suchość w jamie ustnej, bez poliurii i polidypsji. Badania laboratoryjne wykazały podwyższone wartości glikemii i frakcji A1c hemoglobiny glikowanej (HbA1c = 10.2%). Wykluczono obecność przeciwciał przeciwwyspowych. Stężenie peptydu C na czczo oraz po posiłku oscylował w granicach normy. Wykluczono cukrzycową kwasicę ketonową. Zastosowano intensywną insulinoterapię, z niską dobową dawką w przeliczeniu na kilogram (DDI/kg = 0,31 U/kg). Taki obraz kliniczny skłonił autorów niniejszej pracy do uwzględnienia cukrzycy typu 2 lub cukrzycy polekowej w diagnostyce różnicowej. Po odstawieniu glikokortykosteroidów DDI/kg oraz odsetek HbA1c się obniżyły. Ponieważ pacjent wciąż przyjmował lek diabetogenny i odnotowywał okresowe hiperglikemie, nie można było wykluczyć cukrzycy polekowej. W związku z tym nie zmieniono sposobu leczenia cukrzycy.

Wnioski
Diagnostyka i leczenie cukrzycy polekowej są wyzwaniem dla lekarzy wielu specjalizacji. Diabetolodzy powinni pamiętać o możliwości wystąpienia tego typu cukrzycy, natomiast inni specjaliści nie powinni zapominać o badaniach przesiewowych w kierunku cukrzycy u pacjentów leczonych lekami diabetogennymi. Wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia cukrzycy polekowej u dzieci znacząco usystematyzowałyby podejście diagnostyczno-terapeutyczne do grupy ryzyka wystąpienia tego powikłania farmakoterapii.



Introduction
Drug-induced diabetes mellitus (DIDM) could be defined as a heterogenic group of diabetes caused by pharmacotherapy. The DIDM is considered to be reversible after discontinuation of diabetogenic treatment, but there is a risk of persistence, which is related to the duration of treatment, prescribed medication, and body mass index.

Case presentation
A 13-year-old boy treated for nephrotic syndrome with the use of tacrolimus and prednisone was diagnosed with diabetes during a check-up visit. On admission, he showed a cushingoid appearance and complained of dry mouth, which was not accompanied by polyuria or polydipsia. Blood tests showed elevated levels of glucose, and glycated A1c fraction of haemoglobin (HbA1c = 10.2%). Pancreatic islet autoantibodies were negative. The fasting and postprandial C-peptide levels were within the normal range. Diabetic ketoacidosis was excluded. Intensive insulin therapy was initially introduced; the daily dose of insulin per kilogram was low (TDD/kg = 0.31 U/kg). Those findings prompted us to consider diabetes mellitus type 2 or DIDM. Moreover, the TDD/kg and HbA1c additionally decreased after the steroid withdrawal. Because he was constantly on diabetogenic therapy and experienced periodical hyperglycaemia, DIDM could not be excluded. Therefore, our patient remained on insulin treatment.

Conclusions
DIDM in children is challenging for all specialists. Diabetologists need to remember about this rare subtype of diabetes, and other specialist should perform screening on their patients who are at risk of DIDM. There is a great need for guidelines that would provide a standardized approach for diagnosing and treating DIDM in the paediatric population.