O koncepcji choroby dla nefrologów

Przedmiotem aktywności poznawczej medycyny klinicznej jest stan chorobowy, diagnozowany w konkretnych warunkach, u danego pacjenta. Obiektem badań filozofii medycyny są zaś ogólne pojęcia zdrowia i choroby. Czy medycyna kliniczna, badająca i lecząca konkretnego pacjenta, potrzebuje filozoficznych rozważań na temat zdrowia i choroby, czy potrzebuje ogólnej koncepcji choroby? G. Hesslow odpowiada na powyższe pytanie negatywnie, podkreślając, że terminy choroba i zdrowie, chociaż są często używane w medycynie, nie decydują w swoim ogólnym wymiarze znaczeniowym o tym, czy dany człowiek jest chory i czy wymaga leczenia i nie odgrywają znaczącej roli w naukach medycznych [1]. Ten sam autor twierdzi, że lekarze klinicyści tylko w niewielkim stopniu interesują się ogólnymi koncepcjami zdrowia i choroby. Koncepcje te zaś pobudzają do dyskusji głównie filozofów. Hesslow podkreśla, że rozróżnienie pomiędzy zdrowiem i chorobą, które w wymiarze ogólnym, abstrakcyjnym, fascynuje filozofów medycyny, dla lekarza klinicysty jest istotne przede wszystkim w wymiarze praktycznym, a więc: 1) jeśli przyczynia się do decyzji o rozpoczęciu procesu diagnostycznego (czy dany człowiek w ogóle potrzebuje pomocy medycznej i chociażby wstępnej diagnostyki?); 2) w przypadkach, w których koszty procedur medycznych nie są pokrywane bezpośrednio przez pacjenta, ale przez inny podmiot, np. przez powszechnego płatnika – NFZ (czy dany pacjent powinien być leczony za pomocą określonych procedur bezpłatnie w ramach powszechnego ubezpieczenia?); 3) w sytuacjach, które mają decydować o przyznawaniu szczególnych praw, przywilejów osobom uznawanym za chore (czy dany pacjent może wykonywać pracę zawodową, czy raczej powinien otrzymywać świadczenia socjalne?); 4) w aspekcie zmniejszenia odpowiedzialności moralnej i prawnej osoby chorej za własne czyny, zwłaszcza w przypadkach chorób psychicznych. W wymienianych przez G. Hesslowa 4 grupach sytuacji koncepcja choroby jest traktowana jako ogólna intuicja choroby [1].
Należy jednak podkreślić, że filozoficzna refleksja na temat istoty choroby, refleksja o znacznie większym stopniu abstrakcyjności aniżeli ta standardowo stosowana w konkretnych sytuacjach medycyny klinicznej, posiada ogólny walor użyteczności, który manifestuje się w różnych sytuacjach szczegółowych. Walorem tym jest indukcja myślenia krytycznego, myślenia, którego pomnażanie jest nie tylko przywilejem, ale wręcz obowiązkiem samodzielnie działającego lekarza klinicysty....


Pełna treść artykułu...