Obraz kliniczny i choroby współistniejące u pacjentów z łuszczycą. Badanie retrospektywne

INTRODUCTION

Psoriasis is a chronic inflammatory disease that results in hyperproliferation due to faulty signals that induce hyperproliferation of the skin cells. The incidence of psoriasis is less than 1% among Native Americans, Inuit, and Black Africans. In contrast, psoriasis among Caucasians is 2–3% [1, 2]. Psoriasis equally affects men and women, without any age difference. The disease is less common in children, however the incidence is rising during the last decades [3]. Psoriasis reduces life quality and increases the risk of cardiovascular diseases [3–14] and metabolic alterations [3, 15–17].

OBJECTIVE

This study aimed to determine the comorbidities of psoriasis and evaluate the psoriatic comorbidity risk among psoriatic patients via odds ratio (OR) calculation. Selected comorbidities such as obesity, hypertension, hyperlipidemia, coronary heart disease, and depression were evaluated to gain insight into psoriasis-related risk factors.

MATERIAL AND METHODS

This retrospective case-control study involved 422 adult patients with psoriasis and 444 healthy controls. The psoriatic patients were enrolled in the dermatology clinic of the university hospital. All patients were aware of the study aim, and their informed consent was provided to participate in the study. Good clinical data guidelines and regulations of the local ethics committee were followed during all stages of the study. All data were double-checked via an established analytical system for both psoriasis and control groups. The demographic data, which included age, gender, body mass index (BMI), smoking and alcohol consumption habits, blood pressure, and depression, were evaluated in addition to detailed physical and dermatological examination.

Ethical approval

The ethical the approval number: 050_99/22 from Çanakkale Onsekiz Mart University, Ethics Committee of Clinical Research. All samples were collected from participants after written informed consent, and the study was conducted in accordance with the principles of the Declaration of Helsinki.

Statistical analysis

Additionally, the psoriasis group recorded the age of onset, duration, type, and severity of psoriasis. Patients were seated before the blood pressure measurement for at least 5 min; then, the average of the two measured pressures was recorded. The prevalence of various psoriasis- related comorbidities in the cases and controls, along with the OR, p-value, and all statistical analysis of the data, were evaluated using statistical processing software (SPSS-15).

RESULTS AND DISCUSSION

Data obtained from 422 psoriatic patients (213 women and 209 men; mean age: 43.79 ±16.25 years; range: 18–87 years) were evaluated. We compared psoriasis patients with 444 healthy volunteers (266 women and 178 men; mean age: 42.33 ±17.61; range: 18–92) who had no history of psoriasis at least for three generations. The mean PASI of the psoriatic group was 11.27 ±13.97 (range (min.–max.): 0.4–116), and the starting ages of psoriasis were 28.22 ±15.16 and 32.9 ±17.19 for women and men, respectively. One hundred sixty-one (38.15%) patients had lateonset psoriasis. Two hundred sixty-one (61.84%) patients had early-onset psoriasis. The age range for early onset psoriasis is 42.45 ±12.4 (261), while late onset for psoriasis 44.93 ±14.87 (161). All data indicated that the severity of the disease ranged from mild to moderate among the patients. Psoriasis characteristics were determined as follows: 50.9% (n = 215) localized, 34.83% (n = 147) generalized, 7.59% (n = 32) palmo-plantar, 5.45% (n = 23) guttate, and 1.19% (n = 5) inverse; 27.02% (n = 114) of the psoriatic patients had nail involvement.
The characteristics of the groups are summarized in table 1 – the significant differences between psoriasis and the control group regarding weight, height, and BMI. Obesity is the primary health concern among the psoriasis group. The data showed that obesity was 1.98 times more frequent within the psoriasis group, and psoriatic patients had 1.13 times higher abdominal obesity rate than those without psoriasis. The results were not surprising and supported by previous studies that indicated a relationship between psoriasis and obesity [18–21]. In addition, the calorie restriction diet also reduces psoriasis severity among overweight and obese patients [19]. Ko et al. has shown that the calorie restriction diet helps to gain a 75% decrease in PASI (Psoriasis Area and Severity Index), and with the help of exercises, both BMI and dermatology quality-of-life index (DLQI) score improved [20]. During the COVİD19 pandemic, psoriasis patients were more at risk than healthy individuals [21].
A comparison of patients with psoriasis and the control group resulted in the following: a total of 422 psoriatic patients were enrolled in the study, of which 168 (39.81%) had hypertension, 100 (23.69%) had diabetes, 67 (15.88%) had metabolic syndrome, 97 (22.98%) had hyperlipidemia, and 59 (13.98%) had coronary artery disease. Sixty-two had (13.96%) hypertension, 42 (9.46%) had diabetes, and 24 (5.41%) had coronary artery disease of the 444 individuals in the control group. In this study, 32 (7.21%) individuals in the control group had metabolic syndrome. The results indicated that psoriatic patients had a four-times higher hypertension risk (OR = 4.07; 95% CI: 2.92–5.67; p < 0.0001); three-times higher diabetes risk (OR = 2.97; 95% CI: 2.01–4.38; p < 0.0001); 2.5-times higher coronary artery disease risk (OR = 2.51; 95% CI: 1.53–4.13; p = 0.00030; 2.4-times higher metabolic syndrome risk (OR = 2.43; 95% CI: 1.55–3.78; p = 0.0001); 1.8-times higher hyperlipidemia risk (OR = 1.84; 95% CI: 1.29–2.61; p = 0.0007) compared with the controls (table 2).
Hypertension is the other common comorbidity among the psoriatic group, and the psoriasis group has an increased hypertension risk. Armstrong et al. performed a meta-analysis and found higher odds of hypertension among psoriatic patients [10]. In another study, Armesto et al. demonstrated an increased prevalence of hypertension among psoriatic patients. In addition to impaired hypertension, patients with psoriasis have increased levels of coronary artery diseases compared to the control group [11]. The findings from this study confirm and extend previous data results obtained by Öztürkcan et al. [12]. Aside from the findings from Turkey, Mehta et al. also demonstrated impaired cardiovascular mortality among severe psoriasis patients [13]. Al- Tuwijri et al. demonstrated that the most common comorbidity was diabetes mellitus among hypertensive patients [14]. In our study, impaired hypertension is also followed by diabetes mellitus among psoriatic patients in Çanakkale, together with the increasing frequency of metabolic syndrome. Armstrong et al. analyzed the relationship between psoriasis and type 2 diabetes mellitus and demonstrated an increased prevalence of diabetes mellitus [17]. The increased prevalence of metabolic syndrome and its related components have been demonstrated in various studies [16, 18].
Psoriasis is a skin disease, but skin lesions lead to depression and anxiety among psoriatic patients. Data collected from the psoriatic patients’ survey showed that 61.61% (n = 260) of the patients were ashamed because of psoriasis lesions and felt the need to hide the lesions. Aside from preferring clothes that covered the body more, 30% of psoriatic women preferred to apply nail polish to hide nail lesions. A total of 144 (34.12%) psoriatic patients used drugs to treat depression, while only 81 (18.23%) individuals in the control group were treated for depression. Seventeen (3.32%) psoriatic patients were hospitalized for depression treatment, while nobody in the control group was hospitalized for depression treatment. The distribution of depression severity among psoriatic patients who were hospitalized was as follows: five with mild depressive episodes, eight with moderate depressive episodes, and four with severe depressive episodes. The distribution of depression levels among psoriatic patients hospitalized for depression was the following: five with mild depressive episodes, eight with moderate depressive episodes, and four with severe depressive seizures. The 1-year follow-up of both groups with a detailed questionnaire showed that the psoriasis group had a higher value for depression symptoms and were hospitalized under a doctor’s orders. The psoriatic patients were suffering from depression and were treated with antidepressant medication at a rate that was 1.65 times higher (OR = 1.65; 95% CI: 1.20–2.28, p = 0.0002). Aside from antidepressant medication, psoriatic patients also require long-term treatment and hospitalization for recurring episodes of depression. The average smoking and alcohol consumption habits were higher among psoriatic patients. Smoking habits were present in 66.6% of psoriatic patients (n = 281/422) and approximately 42.8% of the control group (n = 190/444) (table 2).
Additionally, alcohol consumption was present in 42.4% of psoriatic patients (n = 179/422) and 24.1% in the control group (n = 107/444). Psoriatic patients were informed about the effects of smoking and drinking habits and the link between cigarette and alcohol consumption with the acceleration of psoriatic lesions. After increasing the awareness of patients about cigarette and alcohol consumption, a total of 53 of 422 psoriatic patients (16 women/37 men) quit smoking, and 51 of the patients (20 women/31 men) quit consuming alcohol. In sum, depression, smoking, and alcohol consumption were more common in patients with psoriasis than the average in the control group (table 2).
Depression and tobacco and alcohol consumption are major risk factors for cardiovascular disease. Luty-Frąckiewicz et al. showed that tobacco smoking and alcohol consumption lower total antioxidant status in psoriatic patients [22]. Oxidative stress mainly causes endothelial dysfunction, damaging cardiac myocytes and coronary vessels [23]. In this study, tobacco consumption was higher in psoriatic groups (OR = 2.66; 95% CI: 2.02–3.51; p < 0.0001). Similar studies have been performed, and smoking habits are higher among patients with psoriasis than in non-psoriatic control groups [24, 25]. Although alcohol consumption within psoriatic patients has long been debated, many studies in the literature have linked psoriasis with increased alcohol use, not with alcoholism [22]. The current study failed to correlate psoriasis and alcohol consumption (OR = 2.32 95% CI: 1.73–3.10; p = 0.64). The results indicated a significant difference between psoriatic patients and controls in alcohol consumption. Depression is more common in psoriasis patients than the control group’s average (OR = 1.65; 95% CI: 1.20–2.28, p < 0.0001) (table 2) [22]. This study supports previous views about emotional, social, and financial effects on psoriatic patients’ lives [26–29]. Psoriasis and related comorbidities reduce patients’ life quality and pleasure. Psoriasis also affects the patients’ quality of life by sleep disorders independent of PASI [26, 27]. The embarrassment of psoriasis patients about the disease lesions causes them to hide the lesions and restrict themselves in the choice of clothing. While the constant itching in psoriatic lesions reduces the patients’ quality of life, the shedding of the skin and the associated feeling of shame also affect their psychology. Psychiatric problems seem to be more common in a patients with the feeling of embarrassment and constant itching. Nowowiejska et al. stated that skin lesions directly reduces psoriatic patients’ quality of life [29]. The impaired inflammatory pathway in psoriatic patients also triggers inflammatory diseases such as inflammatory bowel disease or psoriatic arthritis [30, 31].

CONCLUSIONS

Psoriasis is an inflammatory dermatological disease. These results indicate an increased prevalence of obesity, hyperlipidemia, hypertension, cardiovascular diseases, diabetes, metabolic syndrome, and depression as well as smoking and alcohol consumption in patients with psoriasis. An integral part of dermatological management should be excluding or monitoring comorbidities in patients with psoriasis.

CONFLICT OF INTEREST

The authors declare no conflict of interest.

WPROWADZENIE

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną, w przebiegu której dochodzi do zakłóceń w szlakach sygnalizacji komórkowej, skutkujących hiperproliferacją komórek skóry. Częstość występowania łuszczycy wynosi poniżej 1% wśród autochtonicznej ludności amerykańskiej, Inuitów i czarnoskórych mieszkańców Afryki. W populacji kaukaskiej łuszczyca dotyczy natomiast 2–3% populacji [1, 2]. Łuszczycę stwierdza się równie często u mężczyzn i u kobiet, niezależnie od wieku. Choroba rzadziej występuje u dzieci, ale od kilkudziesięciu lat odnotowuje się wzrost liczby zachorowań w populacji pediatrycznej [3]. Łuszczyca obniża jakość życia pacjentów oraz zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia [3–14] oraz zmian metabolicznych [3, 15–17].

CEL PRACY

Celem pracy było zidentyfikowanie chorób współistniejących z łuszczycą oraz ocena ryzyka ich wystąpienia u chorych na łuszczycę na podstawie obliczeń ilorazu szans (odds ratio – OR). Wybrane choroby współistniejące (otyłość, nadciśnienie, hiperlipidemię, chorobę niedokrwienną serca i depresję) poddano ocenie, aby określić, jakie czynniki ryzyka mają związek z łuszczycą.

MATERIAŁ I METODY

Retrospektywnym badaniem kliniczno-kontrol­nym objęto 422 dorosłych pacjentów z łuszczycą i 444 zdrowych osób włączonych do grupy kontrol­nej. Pacjenci z łuszczycą zostali zakwalifikowani do badania w poradni dermatologicznej szpitala klinicznego. Wszyscy chorzy znali cel badania i wyrazili świadomą zgodę na udział. Na wszystkich etapach badania przestrzegano dobrych praktyk w zakresie zarządzania danymi w badaniach klinicznych oraz zaleceń lokalnej komisji bioetycznej. Zasadą badania była dwukrotna weryfikacja wszystkich danych w systemie analizy przebiegu leczenia oraz zebranie szczegółowego wywiadu chorobowego od osób włączonych do grupy pacjentów z łuszczycą oraz grupy kontrolnej. Zgromadzono dane demograficzne obejmujące wiek, płeć, wskaźnik masy ciała (body mass index – BMI), dane dotyczące palenia tytoniu, używania alkoholu, ciśnienia krwi i występowania depresji oraz badanie przedmiotowe, a także informacje o paleniu tytoniu i spożywaniu alkoholu.

Zgoda komisji etycznej

Badanie zostało zatwierdzone przez komisję bioetyczną przy Uniwersytecie Canakkale Onsekiz Mart w Canakkale (nr (050_99/22)). Wszystkie próbki pobrano od uczestników po uzyskaniu ich pisemnej świadomej zgody, a badanie przeprowadzono zgodnie z zasadami Deklaracji Helsińskiej.

Analiza statystyczna

Dodatkowo u chorych na łuszczycę odnotowano wiek wystąpienia choroby, czas trwania, postać łuszczycy i stopień nasilenia. Przed pomiarem ciś­nienia uczestnicy badania odpoczywali przez 5 min w pozycji siedzącej. Następnie rejestrowano wartość średnią z 2 zmierzonych wartości ciśnienia. Częstość występowania chorób współistniejących z łuszczycą u chorych oraz osób z grupy kontrolnej wraz z OR, wartością p oraz pozostałymi zmiennymi obliczano przy wykorzystaniu oprogramowania do analizy statystycznej (SPSS-15).

WYNIKI I OMÓWIENIE

Oceną objęto dane uzyskane od 422 pacjentów z łuszczycą (213 kobiet i 209 mężczyzn; średnia wieku: 43,79 ±16,25 roku; przedział: 18–87 lat). Porównano chorych na łuszczycę z 444 zdrowymi ochotnikami (266 kobiet i 178 mężczyzn; średnia wieku: 42,33 ±17,61 roku; przedział: 18–92 lat) z nieobciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku łuszczycy przez co najmniej trzy pokolenia. Średnia wartość wskaźnika PASI w grupie osób z łuszczycą wyniosła 11,27 ±13,97 (zakres min.–maks.: 0,4–116), natomiast wiek wystąpienia łuszczycy wyniósł 28,22 ±15,16 i 32,9 ±17,19 roku odpowiednio u kobiet i mężczyzn. Łuszczyca późna dotyczyła 161 (38,15%) pacjentów, a u 261(61,84%) pacjentów występowała łuszczyca wczesna. Przedział wiekowy dla łuszczycy o wczesnym początku wynosił 42,45 ±12,4 (261), podczas gdy późny początek łuszczycy 44,93±14,87 (161). Na podstawie zgromadzonych danych nasilenie choroby wahało się od łagodnego do umiarkowanego. U pacjentów stwierdzono następujące postaci łuszczycy: 50,9% (n = 215) plackowata; 34,83% (n = 147) erytrodermia; 7,59% (n = 32) dłoni i stóp; 5,45% (n = 23) drobnogrudkowa; 1,19% (n = 5) odwrócona. U 27,02% (n = 114) chorych występowało zajęcie paznokci.
Charakterystykę grup wraz ze znamiennymi różnicami między pacjentami z łuszczycą i grupą kontrolną pod względem masy ciała, wzrostu i BMI przedstawiono w tabeli 1. Podstawowym problemem zdrowotnym u chorych na łuszczycę była otyłość, która występowała 1,98 raza częściej u chorych. Ponadto pacjenci z łuszczycą mieli 1,13 raza większy wskaźnik otyłości brzusznej niż osoby niechorujące na to schorzenie. Otrzymane wyniki były zgodne z oczekiwaniami i spójne z wcześniejszymi badaniami wskazującymi na zależność między łuszczycą i otyłością [18–21]. Z literatury wynika także, że dieta z ograniczeniem kalorii u pacjentów z nadwagą i otyłością zmniejsza nasilenie łuszczycy [19]. Ko i wsp. wykazali, że dieta z ograniczeniem kalorii przyczynia się do obniżenia o 75% wskaźnika PASI (Psoriasis Area and Severity Index), a dzięki aktywności fizycznej uległ także poprawie BMI oraz wskaźnik DLQI (Dermatology Life Quality Index) [20]. Podczas pandemii COVID-19 pacjenci z łuszczycą byli bardziej narażeni na zachorowanie na COVID niż osoby zdrowe [21].
Na podstawie porównania pacjentów z łuszczycą i grupy kontrolnej wysunięto następujące wnioski: wśród włączonych do badania 422 pacjentów z łuszczycą u 168 (39,81%) osób występowało nadciśnienie tętnicze, u 100 osób (23,69%) cukrzyca, u 67 (15,88%) osób zespół metaboliczny, u 97 (22,98%) osób hiperlipidemia, a u 59 (13,98%) osób choroba niedokrwienna serca. W przypadku grupy kontrol­nej (444 osób) u 62 (13,96%) uczestników stwierdzono nadciśnienie, u 42 (9,46%) cukrzycę, a u 24 (5,41%) chorobę wieńcową. W grupie kontrolnej 32 (7,21%) osoby miały rozpoznany zespół metaboliczny. Wyniki wskazują, że u chorych na łuszczycę występuje 4-krotnie większe ryzyko nadciśnienia tętniczego (OR = 4,07; 95% CI: 2,92–5,67; p < 0,0001); 3-krotnie większe ryzyko cukrzycy (OR = 2,97; 95% CI: 2,01–4,38; p < 0,00010; 2,5- krotnie większe ryzyko choroby niedokrwiennej serca (OR = 2,51; 95% CI: 1,53–4,13; p = 0.0003); 2,4-krotnie większe ryzyko zespołu metabolicznego (OR = 2,43; 95% CI: 1,55–3,78; p < 0,0001) oraz 1,8-krotnie większe ryzyko hiperlipidemii (OR = 1,84; 95% CI: 1,29–2,61; p = 0,0007) w porównaniu z grupą kontrolną (tab. 2).
Inną chorobą współistniejącą, która powszechnie występuje u pacjentów z łuszczycą, jest nadciśnienie tętnicze. Z metaanalizy, którą przeprowadzili Armstrong i wsp., wynika, że istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia nadciśnienia tętniczego u chorych na łuszczycę [10]. W innym badaniu Armesto i wsp. wykazali większą częstość występowania nadciśnienia tętniczego u pacjentów z łuszczycą. U chorych na łuszczycę, oprócz nadciśnienia tętniczego, stwierdza się podwyższone ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca w porównaniu z grupą kontrolną [11]. Wyniki przeprowadzonego badania potwierdzają i rozszerzają wcześniejsze obserwacje opublikowane w pracy Öztürkcana i wsp. [12]. Mehta i wsp. przedstawili dane wskazujące na zwiększoną śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych u osób z ciężką postacią łuszczycy [13]. Al-Tuwijri i wsp. wykazali, że najczęstszą chorobą współistniejącą u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest cukrzyca [14]. W badaniu przeprowadzonym przez nas u pacjentów z łuszczycą w Çanakkale również stwierdziliśmy współistniejące nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę, a także zwiększoną częstość występowania zespołu metabolicznego. Armstrong i wsp. przeanalizowali zależność między łuszczycą i cukrzycą typu 2 i wykazali częstsze występowanie cukrzycy u chorych na łuszczycę [17]. Podwyższoną częstość rozwoju zespołu metabolicznego i jego składowych stwierdzono już w kilku wcześniejszych badaniach [16, 18].
Łuszczyca jest schorzeniem dermatologicznym, ale u wielu pacjentów zmiany skórne wywołują depresję i stany lękowe. Z danych uzyskanych w badaniu z wykorzystaniem ankiety przeprowadzonym u pacjentów z łuszczycą wynika, że 61,61% (n = 260) respondentów wstydzi się zmian łuszczycowych i jest zdania, że należy je ukrywać przed otoczeniem. Oprócz noszenia odzieży zakrywającej skórę, 30% kobiet chorych na łuszczycę używa lakieru do paznokci, aby ukrywać zmiany chorobowe w obrębie paznokci. Łącznie 144 (34,12%) chorych na łuszczycę przyjmuje leki antydepresyjne. Dla porównania tylko 81 (18,23%) osób z grupy kontrolnej leczyło się z powodu depresji. U chorych na łuszczycę 17 (3,32%) osób było hospitalizowanych z powodu depresji, natomiast w grupie kontrolnej nie odnotowano takich przypadków. Rozkład nasilenia depresji wśród hospitalizowanych pacjentów z łuszczycą przedstawiał się następująco: 5 osób z łagodnymi zaburzeniami depresyjnymi, 8 osób z zaburzeniami depresyjnymi o umiarkowanym nasileniu i 4 osoby z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi. Podczas rocznej obserwacji obu grup stwierdzono większe nasilenie objawów depresji oraz zwiększoną częstość hospitalizacji ze wskazań lekarskich wśród pacjentów z łuszczycą. Depresję i leczenie przeciwdepresyjne stwierdzano 1,65 raza częściej u chorych na łuszczycę niż w grupie kontrolnej (OR = 1,65; 95% CI: 1,20–2,28, p = 0,0002). Poza przyjmowaniem leków przeciwdepresyjnych pacjenci z łuszczycą mogą również wymagać długotrwałego leczenia szpitalnego z powodu nawracających epizodów depresji. Wśród chorych na łuszczycę odnotowano także zwiększone średnie spożycie alkoholu i palenie tytoniu. Uzależnienie od nikotyny występowało u 66,6% chorych na łuszczycę (n = 281/422) i u około 42,8% osób z grupy kontrolnej (n = 190/444) (tab. 2).
Spożywanie alkoholu stwierdzono u 42,4% pacjentów z łuszczycą (n = 179/422) i 24,1% osób z grupy kontrolnej (n = 107/444). Chorych na łuszczycę poinformowano o skutkach palenia tytoniu i picia alkoholu oraz o zależności między stosowaniem tych używek a zwiększonym nasileniem zmian łuszczycowych. W następstwie zwiększenia świadomości pacjentów w zakresie skutków palenia tytoniu i spożywania alkoholu łącznie 53 spośród 422 pacjentów z łuszczycą (16 kobiet/37 mężczyzn) zrezygnowało z palenia tytoniu, a 51 (20 kobiet/31 mężczyzn) zrezygnowało z alkoholu. Podsumowując, depresja, palenie tytoniu i spożywanie alkoholu występowały średnio częściej u pacjentów z łuszczycą niż w grupie kontrolnej (tab. 2).
Depresja, palenie tytoniu i spożywanie alkoholu należą do głównych czynników ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Luty-Frąckiewicz i wsp. wykazali niekorzystny wpływ tytoniu i alkoholu na ogólny stan antyoksydacyjny organizmu u chorych na łuszczycę [22]. Stres oksydacyjny powoduje głównie dysfunkcję śródbłonka, co prowadzi do uszkodzenia miocytów sercowych i naczyń wieńcowych [23]. W przeprowadzonym przez nas badaniu palenie tytoniu było bardziej powszechne u pacjentów z łuszczycą niż u osób zdrowych (OR = 2,66; 95% CI: 2,02–3,51; p < 0,0001). W innych badaniach analizujących to zagadnienie również zaobserwowano większy odsetek osób palących tytoń wśród chorych na łuszczycę niż w grupach kontrolnych [24, 25]. Spożywanie alkoholu wśród pacjentów z łuszczycą jest od dawna przedmiotem dyskusji, a liczne badania dostępne w piśmiennictwie wskazują na związek łuszczycy ze zwiększonym spożywaniem alkoholu, ale nie z chorobą alkoholową [22]. W przeprowadzonym przez nas badaniu nie potwierdziliśmy korelacji między łuszczycą i spożywaniem alkoholu (OR = 2,32; 95% CI: 1,73–3,10; p = 0,640). Wyniki wskazują jednak na znamienną statystycznie różnicę między pacjentami z łuszczycą a grupą kontrolną pod względem spożycia alkoholu. U pacjentów z łuszczycą częściej stwierdza się depresję w porównaniu z grupą kontrolną (OR = 1,65; 95% CI: 1,20–2,28, p < 0,0001) (tab. 2) [22]. Wyniki te potwierdzają wcześniejsze doniesienia dotyczące skutków emocjonalnych, społecznych i finansowych łuszczycy [26–29]. Łuszczyca oraz choroby współistniejące obniżają jakość życia pacjentów i wpływają na pogorszenie samopoczucia. Choroba ta sprzyja również występowaniu zaburzeń snu, niezależnie od wartości PASI [26, 27]. Zmiany chorobowe wywołują u pacjentów uczucie wstydu. W związku z tym osoby chore podejmują działania mające na celu ich ukrywanie, m.in. poprzez dobór odzieży. Uciążliwy świąd towarzyszący zmianom łuszczycowym obniża jakość życia pacjentów, natomiast zmiany skórne i związane z nimi uczucie wstydu niekorzystnie wpływają na psychikę chorych. Wydaje się, że zaburzenia psychiatryczne występują częściej u osób, które wstydzą się swojego wyglądu oraz skarżą się na uporczywy świąd skóry. W badaniu Nowowiejskiej i wsp. ustalono, że zmiany skórne bezpośrednio przyczyniają się do upośledzenia jakości życia pacjentów z łuszczycą [29]. Zaburzenie szlaku immunologicznego u osób z tej grupy może prowadzić do chorób o podłożu zapalnym, m.in. nieswoistych zapaleń jelit lub łuszczycowego zapalenia stawów [30, 31].

WNIOSKI

Łuszczyca jest schorzeniem dermatologicznym o podłożu zapalnym, które wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju otyłości, hiperlipidemii, nadciśnienia tętniczego, chorób układu krążenia, cukrzycy, zespołu metabolicznego i depresji u pacjentów z łuszczycą. Pacjenci z łuszczycą częściej palą papierosy i piją alkohol. Integralnym elementem postępowania dermatologicznego w tej grupie pacjentów jest wykluczenie lub monitorowanie chorób współistniejących.

KONFLIKT INTERESÓW

Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów.