Obraz ultrasonograficzny oraz stężenie antygenu CA-125 a zaawansowanie endometriozy wg American Fertility Society – ocena zależności na podstawie materiału II Katedry i Kliniki Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej we Wrocławiu

Cel pracy: Analiza postępowania prowadzącego do rozpoznania endometriozy, a szczególnie rola badania USG i stężenia CA-125 w surowicy. Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano historie 68 pacjentek z rozpoznaną histopatologicznie endometriozą. Porównywano opis zabiegu operacyjnego i stopień endometriozy stwierdzony na jego podstawie wg AFS z badaniem USG oraz stężeniem CA-125.
Wyniki: U 35% kobiet z wykrytą torbielą czekoladową była ona umiejscowiona w jajniku lewym, a w prawym u 65%. W USG strukturę hipoechogeniczną stwierdzono u 38 chorych (70%), u 12 rozpoznano torbiel o mieszanej echogeniczności (22%), a normoechogeniczność u 4 (7%). Średnie stężenie CA-125 w surowicy wynosiło 59,98 U/ml; rozkład parametru: postać wczesna endometriozy 41,33 (I° wg AFS – 7,23; II° wg AFS – 52,70); postać zaawansowana endometriozy 64,79 (III° wg AFS – 39,54; IV° wg AFS – 85,59).
Wnioski: 1. Stwierdzono znacząco większe stężenie antygenu CA-125 w zaawansowanej postaci endometriozy (III–IV° wg AFS) w porównaniu z I–II° wg AFS.
2. Obraz USG torbieli smołowych przeważnie odzwierciedlał zmianę hipoechogenną, jednokomorową, o gładkim obrysie i wysokich współczynnikach RI, bez obecności płynu w jamie otrzewnowej.
3. Torbiel czekoladowa przeważnie lokalizuje się w obrębie jajnika prawego.
4. Badanie stężenia CA-125 i diagnostyka ultrasonograficzna pozwalają na wstępną weryfikację pacjentek z endometriozą, szczególnie w przypadku postaci zaawansowanej.

Design: The purpose of the present work is an analysis of the practices leading to the diagnosis of endometriosis, especially the role of the ultrasound examination and the level of CA-125 antigen in serum.
Material and methods: 68 female patients with histopathological diagnosed endometriosis were subjected to the retrospective analysis.
Results: Among the patients with chocolate cyst in 35% of cases it was located in the left ovary and in 65% in the right one. In the ultrasound examination the hypoechogenic structure was found in 38 patients (70%), in 12 (22%) the mixed echogenic cyst was discovered and 4 of them (7%) showed normal echogenicity. The average level of CA-125 in serum was 59.98 U/ml. The distribution of this parameter we gathered in our material is the following: the early stage of endometriosis 41.33 (I° according to AFS – 7.23; II° according to AFS – 52.70); the advanced stage of endometriosis 64.79 (III° according to AFS – 39.54; IV° according to AFS – 85.59).
Conclusions: 1. Higher level of CA-125 was discovered in the advanced stage of endometriosis (III-IV° according to AFS) in comparison with I-II° according to AFS.
2. The ultrasound picture of chocolate/endometrial cysts reflected usually hypoechogenic one-chamber change with regular border of high RI factors without liquid in peritoneal cavity.
3. Chocolate cyst is usually located in the right ovary.
4. The examination of the level of CA-125 and ultrasound diagnosis enable the preliminary verification of endometriosis patients, especially in the case of the advanced form.