Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego w reumatoidalnym zapaleniu stawów– kontrowersje i nowe podejście

WSTĘP

Na podstawie różnych źródeł można stwierdzić, że ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) ma dwa komponenty. Pierwszy z nich obejmuje tradycyjne czynniki ryzyka obecne w populacji ogólnej. Wpływ znanych czynników ryzyka związanych z rozwojem miażdżycy analizowano w badaniu INTERHEART [1]. Badane czynniki obejmowały: otyłość brzuszną, palenie tytoniu, nadciś­nienie, cukrzycę, zaburzenia gospodarki lipidowej, czynniki psychospołeczne oraz związane ze stylem życia. Drugim komponentem jest grupa czynników ryzyka, w której skład wchodzą mediatory zapalne, podejmowane leczenie oraz aktywność choroby u pacjentów z RZS [2].
Chociaż w badaniu Framingham Heart Study [3] odnotowano dodatnią korelację między stężeniem lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) a obniżeniem ryzyka sercowo-naczyniowego, nowsze badania wykazały, że stan zapalny ma wpływ na wytwarzanie „dysfunkcyjnej” frakcji HDL, pozbawionej funkcji zapobiegania chorobie sercowo-naczyniowej [4, 5]. Istnieją ponadto doniesienia wskazujące, że progresja RZS może wpływać na zmianę metabolizmu lipoproteiny (a) [6] i apolipoproteiny B (Apo-B) [7] oraz homocysteiny [8]. Na ryzyko sercowo-naczyniowe rzutują takie czynniki związane z progresją RZS, jak uśredniona w czasie aktywność choroby [9], wysoka aktywność wyrażona uśrednionym w czasie wskaźnikiem DAS28 [10], uproszczony wskaźnik aktywności choroby (SDAI), wskaźnik aktywności klinicznej choroby (CDAI) [11], poziom białka C-reaktywnego (CRP) [12–14] lub seropozytywność [14]. Wpływ leczenia RZS na ryzyko sercowo-naczyniowe nie jest do końca poznany. W badaniu QUEST-RA, a także w innych badaniach wykazano zmniejszenie częstości występowania zdarzeń sercowo-naczyniowych podczas leczenia metotreksatem (MTX) [15–18] i sulfasalazyną (SLF) [15]. W przypadku leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh) ich wpływ na ryzyko sercowo-naczyniowe pozostaje kwestią kontrowersyjną. W badaniu Solomon i wsp. [19] zasugerowano możliwość wzrostu ryzyka sercowo-naczyniowego w następstwie wdrożenia terapii leflunomidem, cyklosporyną i azatiopryną – jednak w badaniach innych autorów wykazano korzystny wpływ cyklosporyny [17] i leflunomidu [18] na ryzyko sercowo-naczyniowe. Obniżenia ryzyka sercowo-naczyniowego nie potwierdzono u chorych leczonych solami złota ani lekami przeciwmalarycznymi [15]. Kontrowersyjny pozostaje również wpływ leków biologicznych na występowanie zdarzeń sercowo-naczyniowych. W badaniu...


Pełna treść artykułu...