Ocena zaniku kory mózgowej w chorobach neurodegeneracyjnych oraz wybranych chorobach neurologicznych – metody oceny i znaczenie w diagnostyce

Choroby neurodegeneracyjne stanowią różnorodną gru­pę zarówno pod względem etiologii, jak i objawów, a ich cechą wspólną są nabyte i wrodzone, nieodwracalne zaburzenia funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Najczęściej cechują się one zaburzeniami poznawczymi (często prowadzące do otępienia) i ruchowymi. Choroby te w przeważającej części dotyczą pacjentów starszych, jednakże zespół objawów, jaki wywołują, nie jest konsekwencją prawidłowego starzenia się mózgu. Pośród różnorodnych zmian anatomopatologicznych w przebiegu choroby w większości z nich występuje zanik kory mózgu o charakterystycznej lokalizacji. Przyżyciowa precyzyjna ocena umiejscowienia oraz stopnia nasilenia zaniku możliwa jest dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technik obrazowania. W ocenie ilościowej zmian strukturalnych aktualnie główne znaczenie mają obrazy cienkowarstwowe rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej, które mogą być poddane tradycyjnej analizie wzrokowej lub interpretowane za pomocą specjalistycznego oprogramowania komputerowego. W metodzie oceny wzrokowej powszechnie wykorzystuje się standaryzowane skale oceny. Oprogramowanie komputerowe umożliwia automatyczne przetworzenie uzyskanych obrazów, ich porównanie z wzorcami, graficzną i liczbową interpretację wyników.

Powyższe narzędzia oceny zaniku są pomocne w różnicowaniu chorób neurodegeneracyjnych ze zmianami strukturalnymi w prawidłowo starzejącym się móz­gu, pozwalają na śledzenie postępu choroby i ocenę efektów leczenia, a w niektórych przypadkach mogą pomóc w prognozowaniu dynamiki rozwoju choroby. Autorzy pracy przedstawili aktualne możliwości badań zaniku kory mózgu oraz ich zastosowanie w neurologii.

Neurodegenerative disorders are heterogeneous with respect to aetiology and symptoms but they are all characterised by an irreversible functional impairment of the central nervous system due to acquired or hereditary conditions. Most commonly, neurodegenerative disorders lead to cognitive impairment, including dementia, and different motor disturbances. Although neurodegenerative disorders typically affect elderly patients, they are not caused by normal aging of the brain. Among the many pathological changes observed in neurodegenerative disorders, cortical atrophy is found most commonly, and it can be observed in characteristic patterns. Advanced neuroimaging methods allow for an in vivo assessment of both the localisation and severity of brain atrophy.

Currently, quantitative brain structural assessment is based on brain magnetic resonance or computed tomography with thin-layer images, which can be assessed traditionally by visual analysis or with special computer software. For the visual analysis, standardised scales are used most commonly. Computer software enables automatic conversion of images, their comparison with appropriate templates, and graphical and/or quantitative analysis.

These methods help differentiate neurodegenerative changes from those found in normal brain aging and assist in monitoring disease progression as well as treatment response. Herein, we present the currently available methods for assessing brain atrophy with their applications in clinical neurology.